نویسنده : عبدالکریم سروش

مقالات تئوریک هشت‌گانه مجموعهٔ حاضر را مفاهیم عدل و ایمان و آزادی را به یکدیگر پیوند می‌دهد. عدالت که فربه‌ترین مفهوم اخلاقی است، هم با ایمان نسبتی دارد هم با آزادی. لذا اگر یک محور برای این کتاب بتوان جست همانا محور عدالت است. این واژهٔ مهیب و محبوب اگرچه در هشتمین مقالهٔ این دفتر پرده از چهره برمی‌دارد، به معنا چون خون در همهٔ اندام‌های آن روان است و لذا نام عدالت‌نامه نیز برازندهٔ اوست.

در اخلاق خدایان، نظریه‌ای در میان نهاده شده است که می‌توان آن را تئوری زائد بودن عدالت نامید. بر وفق این تئوری، عدالت فضیلتی برتر یا جدا از دیگر فضایل نیست. بلکه عین فضایل اخلاقی است. و به عبارت دیگر علم اخلاق بیان مشروح یک فضیلت نیست و آن فضیلت عدالت است که سایهٔ خود را بر خلقیات و گفتار و کردار و روابط فردی و جمعی افکنده است...