نویسنده : محمد ارکون

    ترجمه : احسان موسوی‌خلخالی

ارکون می کوشد از طریق پژوهش در بعضی از متون کلاسیک متفکران اسلامی، مانند ابن مسکویه و ابوحیان توحیدی و... که عمدتاً به قرن چهارم هجری تعلق دارند، ریشه های عمیق گرایش به اومانیسم و انسانگرایی را در فرهنگ اسلامی بازشناسی کند.
 
از نظر این متفکر برجسته ی اسلامی، انحطاطا و شکستی که گریبان فرهنگ انسان گرایانه در  تمدن اسلامی گرفته است باید از منظر جامعه شناسانه مورد تدقیق و پژوهش قرار گیرد. کافی نیست بگوییم  غلبه ی مکتب اشعریت بر اعتزال، موجب پژمردن روح فرهنگ اومانیستی در اسلام شده است. پژوهشگران باید به عوامل برون دینی و در هم تنیده ی سیاسی- اقتصادی و اجتماعی و خاصه جهانی شدن، بیشتر از عوامل درون دینی اعتنا و توجه کند چنان که ریشه های انحطاط روشنگری در تمدن غرب و انجامیدن به پدیده های زشت و مصیبت بار نازیسم و فاشیسم را نمی توان به عقلانیت منحصر کرد.

عقلانیت انسانگرا، در جهان اسلام فصلی درخشان و درخور تحقیق در تمدن بشری است؛ خوانش دقیق آن می تواند به فرهنگ انسانگرای بشری غنای بیشتری ببخشد. ارکون در این کتاب چهره ای بدیع و خواندنی از اومانیسم اسلامی به کمک متون و حوادث تاریخی ترسیم می کند. آشنایی با این چهره ی اسلام برای خواننده بسیار جذاب و خواندنی است.