نویسنده : پروین اعتصامی

عمر پروين، بسيار كوتاه بود. در مورد مرگش با آنكه گفته شده بر اثر بيمارى، زندگى را بدرود گفته است اما بسيارى برآنند و يا مى‌خواهند بر آن باشند كه او توسط مزدوران رضا شاهى به قتل رسيده است. اگر واقعيت امر، حتى چنين باشد، نشان دهنده‌ى آن است كه مردم، نمى‌توانند مرگ يك هنرمند شايسته و مردم دوست را در يك جامعه‌ى زير سلطه‌ى وحشت و رُعب، به طور طبيعى باور كنند، آنهم درست در  35 سالگى. در چنين شرايطى، هميشه عناصرى از بدگمانى، روبه‌رشد مى‌گذارد و شرايط را براى گسترش شايعه‌ها، آماده مى‌سازد.

شعر پروين تلخ و متين و زمينى است. تلخى پديده‌هاى زندگى اجتماعى انسان، دردها و ناكامى‌ها، در آن بازتابى روشن دارد. در شعر او، خبر از توفان‌هاى بزرگ روحى او، و يا احساسات برانگيخته و گرم و خصوصى يك زن نيست. زنى كه سعى كرده تا آنجا كه ممكن است، خويشتنِ خويش را در پشت واژه‌ها و آفريده‌هاى كلامى خود، پنهان سازد. شعر او مجموعه‌اى است از توصيف‌ها، تشويق‌ها، اندرزها و نشان دادنِ سمت و سوى ذهنى خود به نفع مردم محروم. شعر او در بيشترين عرصه‌ها، چنان كلّى است كه مى‌تواند چند و چندين سده ميان يك مرجع دگرگون شده در زمان و توصيف شده در شعر او فاصله باشد و در عين حال، شمول خويش را همچنان حفظ كند. عناصر مطرح شده در شعر پروين، در قيد زمان‌هاى كوتاه و يا مرزهاى محدود جغرافيايى نيستند. اگرچه رنگ ملى و اين سرزمينى خويش را، كاملا حفظ كرده‌اند. او اگرچه تصاوير دردبارى از زندگى انسانهاى محروم بدست مى‌دهد، امّا واژه‌ها آتشگون و خشماگين نيستند. حتى آنگاه كه خسم انسانى شاعر، عليه نظام غير عادلانه‌اى حاكم برانگيخته مى‌شود، از نظر مضمون، خشمى است خردمندانه. تولد او ـ 1285 هجرى خورشيدى ـ همزمان است با انقلاب مشروطيّت و دوران نوجوانيش مصادف مى‌شود با تغيير رژيم از قاجار به پهلوى و نيز حوادث ديگرى كه برآمد مستقيم تغيير حاكميّت سياسى در ايران بود.