اگرچه طبقه حاکم و خلفاي عباسي (ادامه سلطه بازرگانان قريش) خود را مسلمان جلوه داده و در زمينه عبادي، سياسي و فرهنگي بدان تظاهر مي کردند اما در زمينه اقتصادي مظالم و غارت طبقاتي ادامه داشت (و آنچه مستقر بود سلطنت بود نه خلافت).

در جامعه اسلامي دوران خلفاي عباسي طبقه حاکم مي کوشيد اقتصاد را امري و زمينه اي جدا از تعاليم دين اسلام، فرهنگ و سياست جلوه داده و با تظاهر به اجراي تعاليم اسلامي و حفظ ظواهر در زمينه فرهنگ و سياست، مقررات و آداب ديني، سلطه طبقاتي خود را با ادامه غارت اقتصادي حفظ کرده و ادامه دهد، در نتيجه همين تضاد موجب قيام محرومان شد.

بسياري از روشنفکران و اهل علم و ادب در جامعه ما اسپارتاکوس و قيام بردگان در روم قديم را مي شناسند و در آثار خود از آن ياد مي کنند، اما از جريان قيام بردگان و محرومان در دوران خلفاي عباسي که چهارده سال به طول انجاميد و موجب تغييرات مهم در جامعه اسلامي گرديد اطلاعي ندارند و رهبر اديب، فاضل و فداکار آن علي بن محمد برقعي را نمي شناسند.

در مورد جنبش مومنان هم که به غلط قرمطيان ناميده مي شوند بررسي هاي کافي صورت نگرفته و حمدان ابن اشعث چنان که شايسته است به جامعه اسلامي معرفي نشده است.

بخش عمده اي از راويان حوادث اجتماعي در جامعه اسلامي، رهبران قيام هاي طبقاتي محرومان را پيروان آراي مزدک دانسته و کوشيده اند با نسبت دادن اتهامات اخلاقي به وي و پيروانش- ادامه روش موبدان درباري ساساني- و ضد اسلامي دانستن اين جنبش ها از اعتبار رهبران در ميان توده مردم بکاهند.

در توضیح پشت جلد این کتاب آمده: «فرهنگ پر افتخار ایرانیت مردمی، بخشی از فرهنگ مردمی جامعه بزرگ شرق با محتوای حاکمیت و مالکیت جامعه بر اقتصاد، سیاست، فرهنگ، از دوران باستان تا کنون میباشد. امید است با بررسی ساختار اجتماعی از دوره باستان تا کنون عدالت‌خواهانه در سرزمین‌های جامعه بزرگ شرق در راه رهایی از فقر و ظلم، پیوندهای فرهنگ مردمی اقوام استحکام یافته و زمینه فرهنگی برای تشکیل ایالات متحده شرق (اتحادیه مردم شرق) فراهم گردد.»