استبداد و دیکتاتوری، به‌رغم شباهتهای ظاهریشان، یکی نیستند. در استبداد، قدرت دولت منوط و مشروط به هیچ قانون یا قرارداد طبقاتی یا اجتماعی نیست؛ حال آنکه در دیکتاتوری حاکمیت در چارچوب قراردادهای موجود به قدرت حاکم تفویض می‌شود. نویسنده پس از بحث درباره‌ی این نظریه، مصداق آن را در تاریخ ایران می‌جوید و نشان می‌دهد که معمولاً نظام حاکم استبدادی، و بدیل آن نیز بلوا و هرج‌ومرجی بوده که به بازگشت استبداد ختم شده است. وی بر آن است که برای امحاء استبداد استقرار حکومت قانون کافی است اما نظام دموکراتیک منوط به وجود نهادهای مستقل اجتماعی و رأی و مشارکت مردم و تحمل آرا و عقاید مخالف است.