این کتاب به معرفی مکتب‌های ادبی در متن‌های وابسته به نقد و نظریات بنیان‌گذاران آن‌ها و نیز به تفاوت‌ها و موقعیت‌های گذارشان در این عرصه پرداخته است. در این کتاب متن‌های غربی از روزگاران باستان تا امروز گزینش و ترجمه شده و از دیدگاه صاحب‌نظران همان مکتب‌ها بررسی‌ونقد شده‌اند.

آنگونه که مولف در مقدمه کتاب ذکر کرده این کار درباره نویسندگان و شاعران ایرانی نیز صورت گرفته که البته برای ادبیات ایران وضعیت متفاوت است. چون ممکن است یک نویسنده ایرانی با همه مکتب‌های ادبی گذشته و حالش یک جا آشنا بوده باشد و از همه یا بسیاری از شگردهایشان در آثار خود و حتی در یک اثر بهره برده باشد، بنابر این با انتخاب آثار وی می‌توانیم متون ایرانی را نمونه‌وار بررسی کنیم و افزون بر آن، نشان دهیم که مکتب‌های ادبی به آخرهای راه خود رسیده‌اند، زیرا جنبش‌ها و مکتب‌ها تکراری یا باهم ادغام شده‌اند. در این صورت مکتب ادبی دیگر چون گذشته نظریه‌ای برای نوشتن نیست، بلکه برای خواندن می‌شود.

مولف این کتاب معتقد است اساسا، مکتب ادبی نظریه یا بیانیه‌ای برای نوشتن اثر ادبی، و نقد ادبی نظریه‌ای برای خواندن و بررسی آن است. مثلا آنان که رمانتیسم را در مکتب‌های ادبی پدید آوردند، تلاش می‌کردند که گونه نوشتن شعر، داستان و نمایشنامه را تغییر دهند تا کلاسیسیسم را از میان بردارند. این نظریه برای نوشتن بود، اما امروزه دیگر برای نوشتن نیست و کسی تنها برپایه رمانتیسم سده 18 و 19 شعر نمی‌گوید.

در بخشی دیگر تسلیمی به نظریه پسامدرنیسم اشاره می‌کند و اینکه از آغاز نظریه‌ای برای نقد ادبی بود و بعدها نظریه‌ای برای نوشتن اثر ادبی شد. او اشاره می‌کند که از همین‌رو، پسامدرنیسم هم در نقد و هم در مکتب‌های ادبی، جا خوش کرده است. در اروپای پس از پسامدرنیسم مکتب یا اثر ویژه‌ای پدید نیامده که شکل نوین و گاه ترکیبی جنبش‌ها و مکتب‌های گذشته نباشد.

در این کتاب همچنین این نظریه مطرح شده که رمان‌های روان‌شناختی و رئالیستی نو می‌توانند ویژگی‌های چند مکتب را داشته باشند. بنابراین دیگر نباید از دیدگاه یک نظریه مکتب ادبی به آن نگریست. همین که می‌توان یک متن را از دیدگاه چند نظریه مکتب‌های ادبی خواند، نظریه مکتب به نظریه نقد تغییر ماهیت می‌دهد؛ به زبان دیگر نظریه‌های مکتب ادبی بیشتر جنبه‌ خوانشی به خود می‌گیرد. برای نمونه، یک اثر اگزیستانسیالیستی و حتی سوررئالیستی معاصر، ظرفیت برخی از خوانش‌های رئالیستی را پیدا می‌کند.