خسروان نوخسروانی
(برگزیدهی نوخسروانیهای شاعران نوخسروانیسرا از 1357 تا 1395)
گردآوری : علی عباسنژاد
شعر سهسطری در فرهنگ ما شاید به دیرینگی قوم آریایی باشد. از همان نخستین روزهای هویت یافتن این قوم و بعدتر شکلگیری متون مذهبی مانند گاتاهای زرتشت، ایرانیان با ادبیاتی اندیشههای الهی و حتی انسانی را بیان کردند که نتیجۀ مستقیم آن ظهور شعرهایی سطری و منظومههایی با بندهای سهسطری بود. اگر در کشاکش اندیشههای گاه متناقض، گاتاهای زرتشت را نه سرودۀ او، که الهامات وحیانی بر او بدانیم، نخستین واژگان ثبت شده از سوی آفریدگار جهان بر ذهن انسان، در قالب شعر سهسطری ظهور کرده است.
بیشک همین روال ادبی و هنری حاکم بر متون کهن در آیینۀ ادبیات اعصار بعد ایرانی شکوفاتر شد و در ادبیات عامۀ مردم و ادبیات درباری ظهور یافت. «خسروانی» آنگونه از شعر سهسطری بود که در ادبیات رسمی ایران پیش از اسلام شناخته شده بود و شخصیت و هویت داشت. پس از اسلام با دگرگونی وسیع در پایگاه حکومت و دین، خسروانی به صورت زیرشاخههای فولکورش حیات یافت، مثل سهخشتی که امروز بهخوبی آن را میشناسیم. اما در عرصۀ ادبیات رسمی، که بیشتر تحت تاثیر تعلیمات مذهبی، عرفانی و ادبیات درباری بود، کمتر رد پایی از آن دیده میشود.
در نیمقرن اخیر و به پشتوانۀ پژوهشهای دکتر شفیعی کدکنی و زندهیاد مهدی اخوان ثالث که «امید» ادبیات فارسی بود، «نو» خسروانی، به عنوان گونۀ احیا شدۀ «خسروانی» معرفی شد. شاید باید از آن سالها قریب چهل سال میگذشت تا شرایط برای درخشش این گونۀ شعر فراهم آید.
چنانکه در کتاب نوخسرانیسرایی در ادبیات معاصر فارسی گفته شده است آن کلمۀ دو حرفی «نو» که اخوان بزرگ بر ابتدای نام «خسروانی» افزود، به شاعران این راه را نشان داد و برایشان این فرصت را فراهم کرد که در توسعۀ این قالب کهن، هر نوآوری که میتوانند به کار بندند تا فضایی تازه بر بستری کهن در ادبیات ما ایجاد شود.
شاعرانی که در این کتاب شعری از آنها آمده، هر یک پیش از رسیدن به نوخسروانی در سبک و سیاقی طبع آزمودهاند و تشخیص ادبی خود را یافتهاند. بعضی نوخسروانی را به تفنن، اما تفنن جدی پی گرفتهاند، بعضی به جد و پیگیر زمان و عمر برای این قالب صرف کردهاند. این کتاب، نمونهای از سبک و سیاقهای زبانی و فکری و ادبی و فنی مختلف است از شاعرانی که هر کدام به نوعی نوخسروانی را دریافتهاند و اشتراکاتی در برداشتهایشان از نوخسروانی دارند؛ ریشههای کهن این قالب و حقایق تاریخی ادبیات فارسی را باور دارند و هیچ کدام از ایشان قصد تصاحب اعتبار این میراث تاریخی را ندارند و تنها اعتلای میراث فرهنگی یکایک ایرانیان را در سر دارند.
بیشک همین روال ادبی و هنری حاکم بر متون کهن در آیینۀ ادبیات اعصار بعد ایرانی شکوفاتر شد و در ادبیات عامۀ مردم و ادبیات درباری ظهور یافت. «خسروانی» آنگونه از شعر سهسطری بود که در ادبیات رسمی ایران پیش از اسلام شناخته شده بود و شخصیت و هویت داشت. پس از اسلام با دگرگونی وسیع در پایگاه حکومت و دین، خسروانی به صورت زیرشاخههای فولکورش حیات یافت، مثل سهخشتی که امروز بهخوبی آن را میشناسیم. اما در عرصۀ ادبیات رسمی، که بیشتر تحت تاثیر تعلیمات مذهبی، عرفانی و ادبیات درباری بود، کمتر رد پایی از آن دیده میشود.
در نیمقرن اخیر و به پشتوانۀ پژوهشهای دکتر شفیعی کدکنی و زندهیاد مهدی اخوان ثالث که «امید» ادبیات فارسی بود، «نو» خسروانی، به عنوان گونۀ احیا شدۀ «خسروانی» معرفی شد. شاید باید از آن سالها قریب چهل سال میگذشت تا شرایط برای درخشش این گونۀ شعر فراهم آید.
چنانکه در کتاب نوخسرانیسرایی در ادبیات معاصر فارسی گفته شده است آن کلمۀ دو حرفی «نو» که اخوان بزرگ بر ابتدای نام «خسروانی» افزود، به شاعران این راه را نشان داد و برایشان این فرصت را فراهم کرد که در توسعۀ این قالب کهن، هر نوآوری که میتوانند به کار بندند تا فضایی تازه بر بستری کهن در ادبیات ما ایجاد شود.
شاعرانی که در این کتاب شعری از آنها آمده، هر یک پیش از رسیدن به نوخسروانی در سبک و سیاقی طبع آزمودهاند و تشخیص ادبی خود را یافتهاند. بعضی نوخسروانی را به تفنن، اما تفنن جدی پی گرفتهاند، بعضی به جد و پیگیر زمان و عمر برای این قالب صرف کردهاند. این کتاب، نمونهای از سبک و سیاقهای زبانی و فکری و ادبی و فنی مختلف است از شاعرانی که هر کدام به نوعی نوخسروانی را دریافتهاند و اشتراکاتی در برداشتهایشان از نوخسروانی دارند؛ ریشههای کهن این قالب و حقایق تاریخی ادبیات فارسی را باور دارند و هیچ کدام از ایشان قصد تصاحب اعتبار این میراث تاریخی را ندارند و تنها اعتلای میراث فرهنگی یکایک ایرانیان را در سر دارند.
مشخصات کتاب خسروان نوخسروانی
مشخصات | |
---|---|
شناسنامه کتاب | |
عنوان : | خسروان نوخسروانی |
ناشر : | نشر همان |
نویسنده : | گردآوری : علی عباسنژاد |
نوبت چاپ : | 1 |
تاریخ انتشار : | 1396 |
نوع جلد و قطع : | شومیز - رقعی |
تعداد صفحات : | 295 |
شابک : | 9786009822744 |
وزن (گرم) : | 245 |
نوشتن نظر جدید
شاخهها
- رمان ، داستان کوتاه
- زبان اصلی
- شعر
- تاریخ،فلسفه،سیاست
- ادبیات،نقد ادبی،زبان شناسی
- قرآن،دین،دین پژوهی
- هنر،موسیقی،معماری،عکاسی
- سینما، تئاتر
- فرهنگ و واژه نامه
- روانشناسی،علوماجتماعی،تربیتی
- اقتصاد،مدیریت،حقوق
- کودک و نوجوان
- خانواده،سرگرمی،عمومی
- علمی، فنی، آموزشی
- پزشکی،بهداشت،ورزشی
- لوح فشرده (CD , DVD)
- نشریات
- نقشه،اطلس،جغرافی
- کتابهای 50 درصد تخفیف
مقالات مرتبط با محصول
مقاله مرتبط با این محصول وجود ندارد.