ترجمه : پرویز شهدی

 

کتاب «مردمان فرودست» همان‌طور که می‌دانیم اولین کتاب داستایفسکی است. نخستین گام در راهی که از او یکی از نام‌آورترین نویسندگان جهان را ساخت. سبک نوشتاری بسیار ساده و حتا عامیانه است. دو نفر که تحصیلات چندانی ندارند، در کمال سادگی و بی‌پیرایگی، غم و غصه‌ها، ناراحتی‌ها و محبت صمیمانه‌شان را طی نامه‌هایی با هم رد و بدل می‌کنند. همین سادگی و بی‌پیرایگی بود که دو منتقد بزرگ و صاحب‌نام روس: «بلینسکی و نگراسوف» را چنان به شوق آورد که اعلام کردند ستارۀ درخشانی در عالم ادبیات روس ظهور کرده است. پیش‌بینی‌شان درست بود و داستایفسکی گامی بسیار بلندتر از آن‌چه آن‌ها حدس می‌زدند، نه تنها در ادبیات ملت روس، بلکه در همۀ جهان برداشت. استثنایی بودن خود داستایفسکی و زندگی‌اش، بلاهایی که به سرش آمد، سختی‌هایی که کشید، با توجه به‌ ویژگی‌های روحی و اخلاقی خاصی که داشت، همگی باعث شدند آثاری به‌وجود بیاورد که در ادبیات جهانی بی‌نظیرند. از این‌ها گذشته داستایفسکی پدیدۀ جدیدی را در آثارش آفرید که تا آن موقع ناشناخته بود و پس از او «روان‌شناسی» نام گرفت. او با تجزیه و تحلیل و روان‌کاوی ذهن خودش و آن‌چه در آن به‌صورت صدها شخصیت متفاوت، با اخلاق‌ها و روحیه‌های گوناگون وجود داشت، سبک جدیدی را در عالم نویسندگی ایجاد کرد که سرمشق و راهنمای بسیاری از نویسندگان جهان پس از خودش شد.