"حماسه سرایی در ایران" کتابی است که استاد صفا بر اساس رساله دکترای خود نوشت و پس از بیش از نیم قرن که از انتشار آن می گذرد، هنوز ماخذی معتبر و با ارزش در شاهنامه شناسی و اسطوره پژوهی است. در این کتاب، نویسنده به بررسی تاریخ حماسه در ایران از قدیم ترین عهد تاریخی تا قرن چهاردهم هجری و تحقیق در کیفیت تکوین و تدوین روایات ملی و نظم آنها و بحث در بنیاد داستان های ملی و معرفی منظومه های حماسی و انواع آن می پردازد.

دكتر ذبیح الله صفا در كتاب "حماسه سرایی در ایران "می نویسد: حماسه نوعی از اشعار وصفی است كه مبتنی بر توصیف اعمال پهلوانی، مردانگی ها، افتخارات و بزرگی ها ی قومی یافردی می باشد، به نحوی كه شامل مظاهر مختلف زندگی آنها گردد.

حماسه از زمانی كه ملتی در راه حصول تمدن گام نهاده است، سخن می گوید.

در آن سخن از جنگ های است كه برای استقال و بیرون راندن یا شكست دشمن یا كسب نام و به دست آوردن رفاه صورت گرفته است.

حماسه، ستیزه‌ی‌ انسان‌ برای‌ استقرار زندگی‌ است وشاهنامه، سرود حماسی‌ مردمانی است‌ كه‌ گام‌ در راه‌ ملت‌ شدن‌ نهادند.‌