مهمترین ویژگی این کتاب که نقش مهمی در توفیق آن بازی می‌کند، این است که بارویکردی توأم با ایجاز به تاریخ طولانی کشورمان پرداخته و در واقع با نثری روان و روشن، مروری تندگذر دارد بر مهم‌ترین وقایعی که این سرزمین از کوچ آریائی‌ها تا پایان سلسله پهلوی، از سر گذرانده است.

همچنین اتخاذ چنین رویکردی در نگارش کتاب، باعث شده کتاب حاضر به اثر سودمندی برای آشنایی مقدماتی با تاریخ ایران نیز بدل شود؛ به‌خصوص اینکه نویسنده با رعایت توالی تاریخی و استفاده از متونی کوتاه و فاصله‌گذاری شده با بخش قبلی خود، شرایطی را فراهم آورده که متن اثر به‌راحتی خوانده می‌شود و می‌تواند همچون تابلوی راهنمایی خواننده را از سردرگمی در میان‌دوره‌های زمانی مختلف و سلسله‌های پادشاهی که روی کار آمده‌اند برهاند.

علاوه بر پیش گفتار نویسنده، کتاب در بیست‌ودو فصل تنظیم ‌شده است. که عناوین آن بدین قرارند، مختصری درباره ایران‌زمین، سرآغاز تاریخ ایران، هخامنشیان؛ سلوکیان؛ پارتیان (اشکانیان)؛ ساسانیان؛ ظهور اسلام؛ خلافت عباسیان؛ صفاریان و سامانیان؛ دیلمیان (آل‌بویه)؛ غزنویان؛ سلجوقیان (ترکان سلجوقی)؛ خوارزمشاهیان؛ اتابکان؛ حمله مغولان و انقراض خوارزمشاهیان؛ ایلخانان، پیدایش سلسله صفوی، مختصری در مورد افغان‌ها، سلطنت نادرشاه، حوادث بعد از نادر و ظهور سلسله زندیه، قاجاریه، سلطنت پهلوی دوم.

نراقی در مقدمه کتاب آورده است:

«تاریخ هر جامعه و هر کشوری صرفاً شرح‌حال بزرگان، امیران، پادشاهان و الزاماً شرح لشکرکشی‌های آنان و به‌تبع عیاشی‌ها و تعداد زنان حرم‌سرای آنان نیست... و اگر در این کتاب عمدتاً به شرح‌حال این بزرگان برمی‌خورید به دلیل برداشتی است که من از مطالعه تاریخ سرزمینمان به‌منظور پیدا کردن علتی از علت‌های نا به سامانی‌های امروزی جامعه‌مان کرده‌ام و به آن پرداخته‌ام...» به این ترتیب نویسنده کتاب حاضر نیز همچون بسیاری، شناخت تاریخ را از ملزومات درک و حرکت روبه‌جلو در آینده می داند.