كتاب «شکل‌گیری حافظه؛ از مولکول تا ذهن» ردپای حافظه انسانی را در دوران‌های گوناگون رشد انسان پی می‌گیرد. مؤلف، کتاب را با نگاهی به حافظه‌های تاریخی آغاز می‌کند. هدف او نشان‌دادن این مسأله است که فعالیت‌های ذهن به‌شکل عام و پدیده حافظه به‌شکل خاص محصول یک سطح کارکردی نیستند و با سطوح گوناگون کارکرد انسان سر و کار دارند، سطوحی که در درون یک سامانه باز با هم در تعامل دائمی هستند.
او در فصل‌های گوناگون این کتاب خواننده را به سفری در همه این سطوح می‌برد؛ اسطوره، تاریخ، دنیای درونی فرد، تعامل اجتماعی فرد با جهان و دیگران و سرانجام ترجمه کارکرد همه این سطوح به زبان زیست‌شناختی، ایستگاه‌های مختلف این سفر هستند. او در این کتاب آزمایشگاه را از انزوای فروکاست‌گرایی به بیرون می‌آورد و تاریخ، اسطوره‌شناسی، روانشناسی و جامعه‌شناسی را هم از برج عاج دانایان کل به‌سمت ذره‌های یاخته، هدایت می‌کند. او راه‌های پیچاپیچ نگاه‌های گوناگون حافظه را از طریق تونل‌ها و پی‌های میان دانش‌های مختلف به هم پیوند می‌زند و شاهراه کل‌نگر را به‌عنوان روش‌شناسی شناخت ذهن و اجزای آن و بویژه عمده‌ترین ساختار آن یعنی حافظه
می‌گشاید.
استیون رز در زمینه دانش‌های عصبی نامی شناخته‌شده در دنیای انگلیسی‌زبان است. او قائل به نگرش نوشتن کتاب‌هایی همه‌فهم در زمینه‌های مختلف است. برخی از آثار پیشین او «جنگ‌های شیمیایی و زیست‌شناسی»، «جامعه و علم»، «مغز قرن بیست ‌و یکم»، «شیمی حیات»، «اقتصاد سیاسی علم» و «مغز آگاه» عنوان گرفته‌اند.
این کتاب را مترجمان نام‌آشنایی همچون احمد محیط، خسرو پارسا، احمد شایگان، افشین پایدار، محمدرضا خواجه‌پور، شیوا دولت‌آبادی، رحمان نجل‌رحیم و رضا نیلی‌پور به فارسی برگردانده‌اند.