ترجمه : علیرضا خدامی

 

کتاب جامعه‌ـ‌انسان‌شناسی ادیان حاصل سلسله درس‌ها و کنفرانس‌های پروفسور کلود ریویر در دانشگاه سوربن پاریس است. وی تلاش می‌کند ضمن ارائه‌ی فشرده‌ای از نظریه‌ها، مفاهیم و روش‌های انسان‌شناسی و جامعه‌شناسی ادیان و رویکردهای بنیادین این دو رشته، به بیان دستاوردهای پژوهشی جدید درباره‌ی امر دینی بپردازد که از بسترهای بسیار گوناگون اجتماعی‌ـ‌فرهنگی گزینش کرده است. از این رو، پس از معرفی آرا و نظریات اندیشمندان کلاسیک (دورکیم، وبر، اُتو، فریزر، کایوا، موس، الیاده، لوی‌ـ‌استروس، باستید، دومزیل و ...)، برای فهم بهتر گونه‌گونی و پیچیدگی روزافزون بروز و نمودهای دین در جهان امروز، چارچوب‌های تحلیلی نوینی را پیش روی خواننده قرار می‌دهد. این کتاب نقاط قوت فراوانی دارد؛ از جمله، بیان روان، روشن و آموزشی آن، گردآوری حجم گسترده‌ای از داده‌های میدانی قدیمی یا جدید و بررسی آن‌ها در پرتو انبوهی از نظریه‌های کلاسیک و مدرن انسان‌شناسی و جامعه‌شناسی، کاوش در موضوعات اصلی انسان‌شناسی و جامعه‌شناسی دین در ظرف و زمینه‌های بسیار متفاوت تاریخی ـ فرهنگی و کوشش در جهت فهم تفاسیر متنوع و سیر تحولی آن‌ها، دغدغه‌ی رودررو قراردادن رویکردها و نظریه‌های مربوط به امر دینی، شناخت دستاوردها و در عین حال نشان‌دادن کاستی‌های هریک از این رویکردها و نظریه‌ها، دقت و ظرافت در معرفت‌شناسی باورها و اعمال دینی، مدل‌سازی مناسک، واکاوی جادو و سِحر، و گشایش مسیرهای جدید پژوهشی به فراخور دگردیسی‌های رخ‌داده در میدان دینی. کتاب حاضر همچنین حاوی نکات ارزنده‌ی فراوانی، فراسوی حوزه‌ی دین، برای پژوهشگران رشته‌های جامعه‌شناسی و انسان‌شناسی است. بدون تردید، نه‌تنها علاقه‌مندان به گرایش‌های دیگر این دو رشته، همانند معرفت، سیاسی و پزشکی، نکات درخوری را در آن خواهند یافت، بلکه پژوهشگران رشته‌هایی همچون فلسفه، علوم سیاسی و روان‌شناسی نیز، به دلیل دیدگاه میان‌رشته‌ای نویسنده، می‌توانند از یافته‌های آن بهره‌ی فراوان ببرند.