نویسنده :محمدعلی اسلامی‌ندوشن

شعر فارسي مهم‌ترين منبع براي شناسايي قوم ايراني و جهان‌بيني او در دوران بعد از اسلام است، اگر نگوييم حتي پيش از اسلام. نتيجه آن‌که ما هر کوششي براي شناخت گذشتة خود بکنيم، سروکارمان نخست با شعر خواهد بود. براي مثال، نمي‌توانيم تاريخ ايران را بنويسيم ـ به خصوص تاريخ اجتماعي و تاريخ تمدّن و فکر را ـ مگر آن‌که در اين تودة عظيم ديوان‌هاي شعر غوطه ‌بزنيم. شعر فارسي در طيّ عمر هزار و صدسالة خود، ذخيرة حيرت‌آوري از معاني گوناگوني را در خود نهفته است. موزون کردن کلام، جستن اکسير دانايي و چيره شدن بر تاريکي بوده است. از اين رو اين مجموعه را «جام‌جهان‌بين» ناميديم. جام، مظهر دانايي و جلوه‌گاه انديشة شاعرانة ايراني است. مقاله‌هاي اين کتاب، آزمايش‌هايي در زمينة «ادبيّات‌تطبيقي» و نقد ادبي است که هر دو در زبان ما خيلي جوان هستند. پژوهش‌هاي تطبيقي، ما را بر آن‌چه داريم بهتر آگاه مي‌کند و مجال مي‌دهد تا در دوره‌هاي مختلف و سرزمين‌هاي مختلف را در کنار هم بسنجيم. «جام جهان‌بين» طي سال‌ها در دانشکده‌هاي مختلف، در حکم يک کتاب درسي بوده است.