نویسنده : رولان اوگه

    ترجمه : معصومه زواریان

تاکنون سؤالاتي در مورد سيرک مطرح نکرده و هرگز از خود نپرسيده‌ايم که چه بوده است، حال آن‌که هميشه وجود داشته است. امروزه سيرک جزيي از زندگي روزمره‌ي ماست. هنوز مدت زيادي از آگهي‌هاي حاکي از اجراي گراک يا برادران فراتليني در مدرانو که بخشي از چشم‌انداز پاريس بود و نيز عرض اندام چادرهاي بزرگ سيرک که شهرها را به بازار مبدل مي‌کردند، نگذشته است. در حال حاضر انواع تهديداتي که بر وجود سيرک سايه افکنده کنجکاوي ما را برمي‌انگيخته است. تاريخ سيرک، يادآور غناي (باروري) واقعي است: عجيب‌ترين شخصيت‌ها را مجذوب و مهيج‌ترين نمايش‌ها را فراهم مي‌کند. در دوره‌ي عظمت خود زيبا را با عجيب، نابهنجاري را با الزامات بسيار دقيق هماهنگي، وفق داد. به همين دليل اين جذابيت مبهم نقاشان و شعرا را شيفته‌ي خود کرد، اما به دلايلي که مؤلف شرح مي‌دهد، بخشي از نخبگان مدت‌ها نسبت به آن بي‌اعتنا باقي مانده‌اند. اما به غير از اين جنبه‌ي واقعي و اسطوره‌اي، تاريخ سيرک بايد سؤالاتي بسيار جدي مطرح کند. اين نمايش چه نيازهايي را برآورده کرده که هيچ تمدن ديگري به آن‌ها واقف نبوده است؟ چگونه و به چه علت متحول شد؟ زيرا شاهد دگرگوني بي‌شمار آن بوده‌ايم. ابتدا وجه مشترکي به آن‌چه ما مي‌دانيم نداشت‌ـ نه آن نمايش بود نه آن تماشاچي. وانگهي دو نوع سيرک وجود داشت، سيرک عوام‌پسند درخور مردم عادي و سيرک متمايز براي افراد برجسته. مدتي بعد يکدست و همگون شد و به يک صنعت و حتي از بعضي جهات به نوعي تلويزيون قبل از ادبيات مبدل شد، مانند هر نمايش ديگر سيرک در واقع تابع بافت اجتماعي موجود و در عين حال بازتاب آن بود. بنابراين به بهانه‌ي جنبه‌ي تفريحي آن نمي‌توان سيرک را در حاشيه‌ي تاريخ رها کرد.