(خداحافظ خوشگل)(و گفتگو با نویسنده)

نویسنده : فرناندو آرابال

    ترجمه : احمد کامیابی‌مسک

 فرناندو آرابال، نمایش‌نامه‌نویس، نویسنده، شاعر و کارگردان تئاتر و سینما در اوت سال 1932 در شمال مراکش به دنیا آمده است. او طی بیش از نیم قرن فعالیت ادبی-هنری، قریب به 20 نمایش‌نامه و 20 رمان، دفتر شعر و فیلم تولید کرد وُ از معدود نویسندگان اسپانیایی الاصل فرانسوی است که آثارش به میزان قابل توجهی با استقبال مخاطبان و منتقدان رو به رو شد.

آرابال را از معدود نمایش‌نامه‌نویسان بازمانده از نحله‌ی تئاتر آوانگارد می‌دانند و حتی گاه از او به عنوان تنها نویسنده‌ی این جرگه از نمایش‌نامه‌نویسان یاد می‌شود. در ایران آثاری از آرابال از جمله دو جلاد با ترجمه‌ی محمود مهدیان، زنده باد مرگ-بعل بابل با برگردان م.کاشیگر و معمار و پادشاه آشور با فارسی احمد کامیابی مسک منتشر شده است. کتابی که امسال از فرناندو آرابال در نشر قطره منتشر شد، ترجمه‌ی دیگری است از کامیابی مسک با عنوان «جنگ هزار ساله» و عنوان فرعی و غریب آن: «خداحافظ خوشگل».

«جنگ هزار ساله» معجون عجیبی است از ادبیات سیاسی، نمایشی، شعر، و نگرش‌های سوررئالیستی و آوانگارد. آرابال ذهنیتی به شدت سیاسی دارد. گذشته‌ی غم انگیز او و خانواده‌اش در حکومت استبدادی فرانکو علت العلل گرایش او به سیاست در نمایش‌نامه‌هایش است. «جنگ هزار ساله» هم از این قاعده مستثنا نیست. اتفاقا این نمایش‌نامه‌ی کوتاه آرابال انتقاد شدید اللحنی است به حکومت‌های توتالیتر و همین طور امپریالیستی. فرم نگارش این اثر و اجرا و درون‌مایه‌ی سیاسی آن نسبت به تجربه‌های دیگر در این حوزه کاملا متفاوت است. آرابال در نمایش‌نامه‌ی «جنگ هزارساله» به فرهنگ، مطبوعات، ورزش، تلویزیون، هنر و ... شخصیت داده است و گفتارهای سلطه‌گرانه‌ای در دهان‌شان گذاشته که موجد دنیایی شگفت و پر هرج و مرج شده است. مستبدترین این شخصیت‌ها هم «فرهنگ» است که سردسته‌ای اراذل و اوباشی مثل هنر، تلویزیون و مطبوعات است. طبیعی است با این توضیح کوتاه این سوال نیز پیش کشیده می‌شود که چرا چنین شخصیت‌هایی باید در زمره اوباش قرار بگیرند؟ «فرهنگ» در «جنگ هزار ساله» عالیجنابی است زره پوش، مسلح و دیکتاتور که  میل دارد همه خودشان را ابله بنامند و تابعیتی بی چون و چرا از او داشته باشند. در این نمایش‌نامه هر جایی که «فرهنگ» وجود دارد، صحنه‌ای نظامی رقم می‌خورد که خود او نقش رهبر را دارد وُ بقیه‌ی شخصیت‌ها از هنر گرفته تا ورزش ارتش تاران او هستند. پس باز این سوال مطرح می‌شود که چرا شخصیت‌هایی چنین مستبد نام‌های مزبور را به خود گرفتند؟