نویسنده : سارا میلز

زیرنظر : نرگس حسنلی

«گفتمان» نوشته سارا میلز(-۱۹۵۴)، از مجموعه کلیدواژه‌های ادبیات است.

واژه‌ی «گفتمان» به اصطلاحِ رایج گستره‌ای از رشته‌ها بدل شده است: نظریه‌ی انتقادی، جامعه‌شناسی، زبان‌شناسی، فلسفه، روان‌شناسی اجتماعی و بسیاری رشته‌های دیگر، به طوری که در بسیاری موارد تعریف نمی‌شود؛ گویی که کاربرد آن جزو اطلاعات عمومی است. این واژه به گونه‌ای وسیع در تحلیل متون ادبی و غیرادبی به کار می‌رود و اغلب برای اشاره به پیچیدگی خاصی در وجوه مبهم و گاه گیج‌کننده استفاده می‌شود.

این کتاب عمدتاً بر این متمرکز است که چگونه ایده‌های میشل فوکو در مورد گفتمان با شیوه‌های متفاوتی در رشته‌های مختلف ادغام شده است. بنابراین اکنون به بحث کوتاهی از کار او در کنار بحثی از نظریه‌پردازی میشل پشو از گفتمان می‌پردازم. سپس به این مورد می‌رسم که بر مبنای کار فوکو ادبیات می‌تواند به گونه‌ای سودمند یک گفتمان در نظر گرفته شود. این نکته در فصول ۲ و ۳ با بررسی جزیی‌تر استفاده‌هایی که فوکو از این واژه کرد دنبال خواهد شد. در فصل‌های ۴ و ۵ جرح و تعدیل‌هایی را که نظریه‌پردازان فرهنگی، به ویژه آنانی که در چارچوب نظریه‌ی فمینیستی، نظریه‌ی گفتمان استعماری و پسااستعماری کار می‌کنند، به کار او وارد کرده‌اند و شیوه‌ی آنان را در به کار گرفتن واژه‌ی گفتمان در تحلیل بررسی می‌کنم. سپس فصل ۶ این موضوع را تحلیل می‌کند که گفتمان بر مبنای معنایی که در تحلیل گفتمان، زبان‌شناسی انتقادی و روان‌شناسی اجتماعی به خود گرفته است، همزمان مسیرهای متفاوتی را پیموده است.