نویسنده : لئو پانیچ ،کالین لیز

    ترجمه : فریبرز رئیس‌دانا

چهل و پنجمين مجلد دفترهای سوسیالیستی[1]، به این مسئله می‌پردازد که آیا سوسیالیست‌های درگیر در بیش از یک قرن گذشته ـ و تا بعدها اگر احتمالاً سرمایه‌داری به بقای آن فرصت می‌داد ‌ـ خصلت خشونت فزاینده دارند؟ وقتی رزا لوکزامبورگ[2] در 1916 جملة معروف انگلس[3] را بازگو می‌کرد که «جامعة سرمایه‌داری» با یک دو راهی روبه‌رو است: «یا به سمت سوسیالیسم برود یا به بربریت بازگردد»، می‌پرسید که «بازگشت به بربریت» در مرحلة فعلی تمدن اروپایی چه معنا می‌دهد؟ همة ما این حرف‌ها را خوانده و بی‌اندیشه تکرار کرده‌ایم بی‌آن‌که به جدی بودن وحشتناک آن توجه کنیم. در زمان حاضر نگاهی به پیرامونمان نشان می‌دهد که بازگشت به بربریت در جامعة بورژوازی یعنی چه. همین جنگ جهانی، یعنی بازگشت به بربریت. با توجه به گستره و شدت خشونت امروزین، حتی در نبود جنگ جهانی و دو دهه پس از پایان سوسیالیسم واقعاً موجود، دشوار بتوان احساس نکرد که ما در عصر دیگری از بربریت به‌سر می‌بریم.