نویسنده : گزنفون

    ترجمه : ابوالحسن تهامی

نام او را به يونانى (زينوفون) مى‌خوانند. تاريخ تولدش چندان روشن نيست، اما بيش‌تر تاريخ‌نويسان باور دارند كه وى در 431 ق.م. متولد شده، تا 76 سال بعد يعنى تا 355 ق.م زيسته است. كزنوفون در خاندانى اشرافى و در روستاهاى اطراف آتن زاده شد. پدرش از سرداران سپاه آتن بود، از اين‌رو با برخوردارى از امتيازهاى خاندان اشراف باليد و پرورش گرفت. كزنوفون مانند افلاطون از شاگردان سقراط بود، و او نيز همانند افلاطون، گوشه‌يى از انديشه‌هاى سقراط را به‌صورت گفت‌وگو ضبط كرده است. كزنوفون در روزگار جوانى، مانند بيش‌ترينه‌ى جوانان هم‌روزگارش از بزرگى و شكوه تمدن ايران مى‌شنيد، و بسيار دوست مى‌داشت تا با نزديك شدن به شهزادگان جوان ايرانى به مقام و جاى‌گاهى رسد؛ از اين‌رو پس از درگذشت داريوش دوم شاهنشاه پارس، كه اختلاف ميان كوروش جوان و اردشير براى جانشينى پدر بالا گرفت، او با ده‌هزار يونانى به سپاه كوروش جوان پيوست و از سارد در آسياى صغير به همراه ديگر سپاهيان كوروش به‌سوى پارسه‌گرد (پاسارگاد) رفت تا اردشير دوم را از تخت به زير كشند، و ديهيم شاهى را بر سر كوروش جوان بگذراند، كه از هر حيث بر برادر بزرگتر خويش به شاهى برازنده‌تر بود.