نویسنده : لئونارد وولی    

    ترجمه : همایون صنعتی‌زاده

حال رشیدتر و بالغ تر از آن شده ایم که تمام هنرها را در یونان ردیابی کنیم یا تصور کنیم که تمدن یونانی موجود کامل و خودساخته ای بود حاصل اندیشه زئوس ساکن کوه المپ. اکنون پی برده ایم که آن شکوفه نبوغ یونانی چگونه از شیره جان لیدیایی ها و حتی ها، و فنیقیه و کرت و بابل و مصر نوشید تا رشد کرد؛ اما ریشه آن در ژرفای بیشتری بود. پشت همه اینان سومریانند. پیروزی های نظامی سومریا، هنرها و پیشه هایی که بدان سطح متعالی رساندند، تشکیلات اجتماعی آنان و مفاهیمی که از اخلاق و حتی دین داشتند، پدیده های پرت و منفرد و غرایب باستان شناختی نیستند؛ به عنوان بخشی از وجود خود ماست که توجه و دقت ما را طلب می کنند. اگر امروز سرانجام مورد تحسین و تمجید ما قرار گیرند، پدران و نیاکان معنوی خود را ستایش کرده ایم.