نویسنده : ایوب گبانچی

ایرانیﻫﺎ، رومیﻫﺎی پیش از میلاد، مصریﻫﺎ، سومریان، بابلیان، فنیقیان، هندیﻫﺎ، آزتکﻫﺎ، اینکاﻫﺎ، جشن سالانهﻯ خود را در فصل بهار و روزهای نخست آن برگزار ﻣﻰکردند؛ حتا باورها و آئینﻫﺎی دینی و استورهﺍی نیز از آن نشانهﻫﺎ دارد. شاید آریایی بودن تبارهای خاور زمین، نشان از یگانی در جشنﻫﺎ، آداب و آئین، هنرآفرینی و فرهنگ آنان دارد. (دانشمندان به تازگی فرهنگﻫﺎی بابل، مصر، سومر و فنیقیان را جزو نژادهای کوچندهﻯ آریایی به شمار ﻣﻰآورند). ایرانیان باستان که شادی و شادزیستی را دستور خداوند (اهورا مزدا) ﻣﻰدانستند، افزون بر جشنﻫﺎی ماهانه، جشنﻫﺎی سالانه و میان سالانه مانند نوروز، مهرگان، جشن بزرگداشت آب، آتش و باد برگزار می‌کردند و بخششﻫﺎی خداوندی را پاس ﻣﻰداشتند. هنگامی که در جنگ با دشمن یا بر پدیدهﺍی چون خشکسالی، زمین لرزه، تندباد و یا بیماریﻫﺎی کشنده چیره ﻣﻰشدند، آن روز فرخنده را جشن ﻣﻰگرفتند. جشن از واژهﻯ «یَزَش» و «یَسَن» به معنای نیایش و ستایش از خداوند بزرگ و داناست. در واقع جشن گرفتن، پاک شدن از گناه، راندن دیوها، قدردانی از خداوند برای روزی و نعمت، پایداری و پایندگی است. ایرانیان اورمزد روز را، روز آفرینش زمین و روز خدا ﻣﻰدانستند. اگر بپذیریم که پدیدهﻯ نو شدن و دگرگونی با بهار و نوروز پیوند دارد، پس گوهر بودگی جهان، بهار است. هیچ باشندهﺍی از زایش ورویش روگردان نیست. در این نسک (کتاب) به آئینﻫﺎی بهاری، فرهنگ جشنﻫﺎی ایرانی و انیرانی، چکامهﻫﺎی بهاری و نوروزی بیشتر پرداخت ﻣﻰکنیم.