نویسنده : قاسم یاحسینی 

کتاب حاضر مروری است به تاریخ و تکوین ترجمه‌های متعدد ((مانیفست حزب کمونیست)) نوشته  کارل مارکس و فردریک انگلس، به زبان فارسی از عصر مشروطیت... از نخستین ترجمه  «مانیفست حزب کمونیست» که توسط سیدمحمد دهگان صورت گرفت و تحت عنوان  ((بیانیه کارل مارکس))  در روزنامه طوفان به صاحب امتیازی فرخی یزدی در تهران منتشر شد تا دوران معاصر.

و همچنین تلاش و تکاپوهای فکری، سیاسی و تشکیلاتی پرفراز و نشیب ایرانی‌ها با عنوان «گفتمان چپ» جهت شناخت و شناساندن اندیشه‌های سوسیالیستی و آشنا کردن مردم ایران با اصول، تاریخ و مبانی سوسیالیسم و ترجمه و معرفی برخی آثار کلاسیک شده در این زمینه است.

سوسیال دمکرات‌های ایران در فاصله انقلاب مشروطیت تا اندکی بعد ازجنگ جهانی اول کارنامه درخشانی دارند. این کارنامه شامل ترجمه و تالیف مقالات و مطالب متنوعی در باب اهمیت و ضرورت سوسیالیسم و دارای مواضع مارکسیستی و کمونیستی بوده است. و در روزنامه‌های «طوفان» و «حقیقت» که هر دو از نشریات دست چپی به حساب می آمدند، چاپ و منتشر شده است.

 یکی از این فعالان مارکسیست و کمونیست، سید محمد دهگان بوده است که در این کتاب زندگی سیاسی و کارنامه فکری او به تفصیل آمده است.

در بخش پیوست، شرح کوتاهی از زندگی لادبن اسفندیاری (برادرکهتر نیمایوشیج) دیگر کنشگر مارکسیست و کمونیست ایرانی است. وی یکی از اعضای ((حزب عدالت ایران)) بود که پس از کوچ اجباری بعد از گذشت چندسالی از سرنوشت احتمالا" تراژیک او در شوروی اطلاعی در دست نیست.

این کتاب دارای تصاویر، عکس ها و اسناد منحصر به فردی است.