(مقاله‌هایی درباره‌ی فلسفه‌ی اخلاق در اندیشه‌ی مارکس)

نویسنده : فیلیپ کین ،آلن وود ،تونی برنز 

   ترجمه : پوریا گل‌شناس

چهار مقاله که هر یک از منظری متفاوت بر پایه اصلی اخلاقی به اندیشه های مارکس می پردازند و راه را برای فهم ساختار پیچیده ی اندیشه او و نقشی که در تاریخ فلسفه ایفا کرده فراهم می آورند. این مقالات به گونه ای انتخاب شده اند که تفاسیری در باب نظریه اخلاق در فلسفه مارکس را در دو برهه زمانی متفاوت از عمر او که دیدگاهش تحت تاثیر عوامل مختلف دچار تغییرات گسترده شده بود واکاوند.

گزیده ای از کتاب :

نمی توان مارکس را به سادگی کانت کیش خواند. او تنها بخش هایی از اندیشه ی کانت را برای اهداف خودش به کار گرفته و بقیه را، همچون بخش های مهمی از مفهوم آزادی نزد او، انکار کرده است. با این حال، امیدوارم نشان دهم که کانت و مارکس از بسیاری جهات با هم همراه اند، و در معنایی بسیار ویژه، مارکس در به کارگیری مفهوم امر مطلق، کانت کیش است. اگرچه باید در آغاز خاطر نشان سازم که مارکس بسیاری از انگاشت های بحث کانت درباره امر مطلق را، آن گونه که در نوشته های اخلاقی، یعنی بنیادهای مابعدالطبیعه اخلاق و نقد خرد عملی یافتنی اند، نمی پذیرد. در این متون کانت اساسا بر امر اخلاقی تمرکز می کند و به نظر می رسد او اخلاق را یکسره امری فردی می انگارد. فرد آزاد است و می باید اخلاقی عمل کند، فرقی  نمی کند چه عملی. اما اینها انگاشت ها یا فرض های کانت در آثارش درباره ی سیاست و فلسفه ی تاریخ نیستند. در این متون، مسائل تنها فردی نیستند و انتخاب فردی برای برساختن اخلاق بسنده نیست. پیشرفت تاریخی فرهنگ و نهادهای اجتماعی، پیش انگاشتی ضروری است برای امکان امر اخلاقی و عمل کردن براساس امر مطلق. در اینجا است که شباهتی را میان کانت و مارکس در می یابیم. مارکس در پی عاملی تاریخی است که تحقق اخلاق را رخدادپذیر [ممکن] گرداند و برای به انجام رسانیدن این مهم، تحت تاثیر اندیشه های کانت درباره ی این گونه از عاملیت است.

مارکس علاقه ندارد توضیح دهد که اخلاق چیست، بلکه می خواهد شرح دهد اخلاق چگونه می تواند در جهان تحقق یابد. برای فهم رویکردهای او، در آغاز باید دست کم فهم اولیه ای از آنچه او با عنوان اخلاق مراد می کند، به دست دهیم. در این راستا، می باید چند مفهوم را و همچنین شیوه ای را که در آن، این مفاهیم با هم در پیوندند، بررسیم: یعنی منظور او از مفاهیمی چون آزادی، ذات و دولت. سپس خواهیم توانست مفهوم کلیت بخشی نزد مارکس را بفهمیم و دریابیم چگونه این مفهوم به همان مفهوم امر مطلق در فلسفه کانت می ماند.