(جستارهایی در مخاطب‌شناسی شاهنامه)

نویسنده : محمدجعفر یاحقی

 حضور نمایان فردوسی و شاهنامه در فضای فرهنگ ایران را عموما کسان و زمینه‌هایی نمایندگی می‌کنند که خود در وجوه و جوانب این فرهنگ تاثیری شگرف برجای گذاشته‌اند. اگر صحبت از تاثیر شاهنامه بر کسانی امثال خیام، خاقانی، عطار، سعدی و حافظ و یا حوزه‌هایی از قبیل ادبیات داستانی، درام‌نویسی، نگارگری، خوشنویسی و هنرهای تجسمی باشد، که هست همین می‌تواند به معنی حضور همه جانبه شاهنامه در شریان فرهنگی ایران باشد زیرا هرکدام از این افراد و زمینه‌ها بخش عظیمی از مخاطبان فرهنگ آریایی را نمایندگی می‌کنند و تا هر جا صدای آن‌ها رفته باشد صدای شاهنامه نیز رفته است. مخاطبان فردوسی به یک عبارت تنها نه ملت ایران که همه آریایی‌نژادان و دوستداران فرهنگ بشریت‌اند.وقتی از ارزش‌های انسانی شاهنامه سخن می‌گوییم گروه و نژاد و ملت خاصی مخاطب ما نیستند. حضور نمایان فردوسی و شاهنامه در فضای فرهنگ ایران را عموما کسان و زمینه‌هایی نمایندگی می‌کنند که خود در وجوه و جوانب این فرهنگ تاثیری شگرف برجای گذاشته‌اند گرچه هنوز میزان تاثیر فردوسی و شاهنامه در پهنه‌ی ادب و فرهنگ و هنر ایران به دلیل ماهیت کار و شگرد خاص شاعری او به خوبی آشکار نشده است.