(تحلیلی بر بخش‌های 164-82 از كتاب «اللمع»)

نویسنده : ریچارد ام.فرانک

   ترجمه : حانیه مفیدی

نویسنده این کتاب براساس آن چه که اشعری در بخش های 82 و 164 اللمع پیرامون ساختار علیت مخلوق مطرح کرده است نگارش شده تا با توجه به چیزی که اشعری به آن رسید اصلاحات و ساختار این مسئله را واکاود، نظریه ی خود را در این باره طرح کند و اساس و ساختار فلسفی راه حل او را در این زمینه روشن سازد.

گزیده ای از کتاب :

اشعری می گوید در مورد فعل اختیاری انسان هم وضع به همین منوال است. فعلیت وجود هر موجود مخلوقی به علتی وابسته است که به صورت خاص وجود فردی آن را در تمامی تعنیات فردی که وجودش را قوام می بخشد، تعیین می کند. چون فاعلی انسانی خودش علت وجود خودش نیست به هیچ وجه نمی تواند به خودی خود علت تام رویدادی خوانده شود. به این ترتیب وجود هر رویدادی در چارچوب تمامیت علل و عوامل موثر درونی و بیرونی وجود آن بررسی می شود. خدا به تنهایی علت کافی است زیرا او تنها کسی است که به سلسله مراتب تام وجود و جایگاه هرموجودی در این نظم جهان شمول، مطلقا آگاهی دارد و بنابراین او کسی است که فاعل انسانی و فعل خاص علیت فاعلی را خلق کرده است.