نویسنده : كارل گوستاو یونگ

   ترجمه : مصطفی حسینی

این کتاب در قالب شش فصل به مفاهیمی پیرامون خودشناسی و خودآگاهی، آن چه دنیای مدرن بر سر انسان آورده، ارتباط انسان کنونی با دین، مذهب و خودشناسی و نقشی که مذهب در مقابل توده گرایی ایفا می کند پرداخته و این مسائل را از ابعاد گوناگون مورد مطالعه قرار داده است.

گزیده ای از کتاب :

حیرت آور است که انسان، محرک، مخترع و وسیله همه این تحولات، یعنی مبتکر کلیه قضاوت ها و تصمیمات و برنامه ریز آینده، باید خود را این چنین نادیده بگیرد. این تناقض، یعنی ارزیابی متناقض بشریت توسط خود انسان، در حقیقت موضوع شگفت انگیزی است و انسان تنها می تواند آن را به صورت جهشی ناشی از عدم اعتماد به قضاوت، یا به عبارتی دیگر به صورت اینکه انسان برای خودش هم هنوز به صورت معما باقی مانده توضیح داد. این قابل درک است، چون می توان دید که او ابزار مقایسه لازم برای خودآگاهی را ندارد. انسان می داند که چطور از نظر جسمی و فیزیولوژی بین خود و انسان ها تمایز قائل شود اما به عنوان موجودی آگاه و متفکر که به او هدیه سخن گفتن داده شده، هیچ فاکتوری برای قضاوت خود ندارد. انسان در این سیاره موجودی بی همتا و بی مانند است که نمی توان او را با هیچ چیز دیگری مقایسه کرد. تنها در صورتی که انسان را با موجوداتی شبیه انسان که در سیاره های دیگر ممکن است وجود داشته باشد مقایسه کنیم امکان دیدن شباهت ها و تفاوت های موجود در خودآگاهی او وجود دارد.

تا آن زمان، انسان باید به یک راهب که می داند در رابطه با آناتومی مقایسه ای وابستگی های متقابلی با میمون ها دارد، ادامه دهد، اما برای قضاوت با تکیه بر ظواهر، به طور عادی با توجه به روان او تفاوت دارد. فقط در این مهم ترین مشخصه گونه او است که او خودش نمی تواند خودش را بشناسد و بنابراین برای خودش یک راز است. تفاوت درجه در گونه های خود در مقایسه با احتمال خودآگاهی که به واسطه برخورد با موجودی با ساختار مشابه اما منشأ متفاوت ایجاد می شود، اهمیت چندانی ندارد. روان ما که در درجه اول مسئول تمام تغییرات تاریخی شکل گرفته توسط دست بشر بر روی کره زمین است، معمایی غیرقابل حل و شگفتی غیرقابل درک، یک شئ و موجود مردد و رمزآلود است که با همه اسرار طبیعت این ویژگی یکسان را سهیم است.