نویسنده : کلیفورد گیرتس

   ترجمه : محسن ثلاثی

ما انسان‏‌ها جانورانی ناکامل و پرداخت‌نشده‌‏ایم که خود را با فرهنگ تکمیل می‌‏کنیم و می‌‏پردازیم؛ البته نه از طریق فرهنگ به معنای عام، بلکه به صورت‌‏های بسیار جزئی آن: یعنی با فرهنگ جاوه‏‌ای، هوپی و ایتالیایی، فرهنگ طبقۀ بالا و پایین، دانشگاهی یا تاجرپیشه. از قابلیت یادگیری انسان و انعطا‏ف‌پذیری او بسیار سخن رفته است، ولی حتی از آن حیاتی‌‏تر، وابستگی شدید او به نوع خاصی از یادگیری است که همان دستیابی به مفاهیم، ادراک و کاربرد نظام‌‏های خاص معنای نمادین است. سگ‏‌های آبی برای خود سد می‌‏سازند و پرندگان آشیانه، زنبورها جای خوراکشان را پیدا می‏‌کنند، بابون‌‏ها گروه‌‏هایی اجتماعی را سازمان می‌‏دهند و موش‏‌ها بر اساس صورت‏‌هایی از یادگیری که بیش‌تر متکی بر آموزش‏‌های رمزبندی‌شده در ژن‏‌هایشان است، جفت‏گیری می‏‌کنند و در برابر محـرک‌‏های خـارجی با الگـوهای مناسبی واکنش نشان می‌‏دهنـد؛ بدین‌‏سان، کلیدهای جسمانی در قفل‏‌های ارگانیک جا داده می‏‌شوند. ولی انسان‌‏ها سد و سرپنـاه‏ می‏‌سازند، خـوراکشان را می‌‏یابند، گـروه‏‌های اجتماعی‏‌شان را سازمان می‌‏دهند و با راهنمایی دستورهایی جفت‌ جنسی‏‌شان را پیدا می‌‏کنند که به طور ژنتیکی رمزبندی نشده‏‌اند، بلکه با نمودارها و طرح‌‏ها، دانش شکار، نظام‏‌های اخـلاقی و داوری‌‏های زیبایی‌‏شنـاختی عمل می‌‏کنند؛ بدین‌‏سان، ساختـارهای مفهومی استعدادهای بی‌‏شکل را قالب‌‏بندی می‌‏کنند.

پیدایش مفهوم علمی فرهنگ به براندازی دیدگاه سرشت انسانی انجامید که در عصر روشن‌اندیشی بر اذهان تسلط داشت یا دست‌کم با از میان رفتن این دیدگاه ارتباط داشت و جایش را نظری گرفت که نه تنها پیچیده‌‏تر، که وضوح بسیار کم‌تری هم دارد. از آن زمان تاکنون تلاش برای روش ساختن این نظر و به دست دادن شرح قابل‌فهم‌‏تری از ماهیت انسان، بر تفکر علمی در بارۀ فرهنگ حاکم بوده است. انسان‌‏شناسان که در بررسی‌‏هایشان با پیچیدگی به درجه‌‏ای بسیار پیچیده‌‏تر از آنچه تاکنون می‏‌پنداشته‏‌اند برخورده‏‌اند، درگیر نوعی تلاش دردناک برای سامان دادن به این پیچیدگی بوده‌‏اند.