تصحیح و تحقیق : اکبر نحوی

کتاب مجمل التواریخ و القصص یکی از آثار تاریخی قرن ششم است که به فارسی نوشته شده و موضوع آن تاریخ عالم و بخصوص تاریخ ایران است. مرحوم قزوینی در مقدمه کتاب می‌نویسد درباره مؤلف آن نمی‌توان اظهار نظر قطعی کرد. وی اجمالا از اهل عراق عجم و به گمان قوی از همدان یا اسد آباد بوده است چون در صفحات متعدد کتاب، درباره این دو شهر سخن گفته است جد وی مهلب بن محمد بن شادی است که خود به این مطلب تصریح کرده است.

به همین جهت و به کمک دلایلی دیگر، یکی از محققان معاصر پرویز اذکائی، تاریخ‌نگاران ایران نام ابن شادی را برای مؤلف این کتاب برگزیده و می‌گوید بسیاری از کسانی که با اضافه بنوت شهرت دارند به اجداد خود منسوبند و از آنجا که قطعا جد سوم مؤلف، شادی نام دارد باید او را ابن شادی معرفی کنیم. وی اظهار امیدواری کرده از این پس کتاب مجمل التواریخ با عنوان مجهول المؤلف شناخته نشود.

این کتاب از ابتدای خلقت تا سال ۵۲۰ هجری را در بر دارد و علاوه بر تاریخ، گاه به جغرافیای شهرها پرداخته و علاوه بر این دو موضوع در بخش‌های مختلف کتاب اهمیت ویژه‌ای به حکایات و افسانه‌های تاریخی و محلی در آن عصر داده و معلوم می‌شود مؤلف به جمع آوری داستانهای عامیانه و افسانه‌هایی که مربوط به اشخاص و مکانها و آثار تاریخی بوده، علاقه داشته است و گویا به همین جهت نام کتاب را مجمل التواریخ و القصص نهاده است. این کتاب بنا به تصریح مکرر مؤلف، در سال ۵۲۰ هجری و در عهد المسترشد عباسی و مصادف با سلطنت سلطان سنجر، سلطان محمود ملکشاه و بهراه غزنوی نوشته شده است اما شخص دیگری در برخی از قسمت‌های کتاب وقایع تاریخی تا سال ۶۰۰ را ادامه داده و به کتاب ملحق کرده است مثلا در جدول نام خلفای عباسی، خلفای پس از مسترشد را نیز ذکر کرده است.