نویسنده : زهرا زارع

اثر حاضر با رویکردی تاریخی-تحلیلی به واکاوی تبارنامه اشراقیان که تبارنامه ای معنوی است می پردازد و مختصات روشنی از وجوه حکمت خسروانی و فیثاغوری در اختیار می گذارد؛ این کتاب در سه فصل تنظیم شده، نخستین فصل به جانب شرقی حکمت اختصاص یافته و کاوشی پیرامون اساطیر ایران باستان و خمیره خسروانی در عرفان کسانی چون بایزید بسطامی، حسین بن منصور حلاج و… صورت داده است. فصل دوم به مطالعه درباره حکمای متالّه جانب غربی حکمت و تعالیم آن ها می پردازد و افراد مربوطه را با ترتیبی تاریخی مورد بررسی قرار می دهد و در نهایت در آخرین فصل خمیره خسروانی و فیثاغوری مورد کاوش قرار می گیرد.

گزیده ای از کتاب :

«فیثاغورس نخستین مردی بود که خود را “فیلوسوفوس” نامید، به جای «سوفوس» که در یونان به معنای مرد خردمند و دانا بوده است، در حالی که فیلوسوفوس، به معنای دوستدار دانایی است، یعنی کوشش و تلاش در راه حصول دانایی. بنابراین، مردم زمان او، این عنوان را که پیثاگوراس به خود داده بود، نشانه فروتنی او می دانستند. اما هگل از این مفهوم تعبیر زیبایی می کند و می نویسد: سوفوس در عین حال به معنای مرد خردمندی است که همچنین اهل عمل است، اما نه تنها به سود خودش. پس این واژه، بیش تر از همه، معنای شرکت کردن در مسائل عملی یعنی کارهای عمومی را می دهد. فیلوسوفوس یعنی مردی که پیوند او با حکمت این است که آن را مقصود خود قرار می دهد و این رابطه عبارت است از تفکر». هراکلیتوس درباره او می نویسد: فیثاغورس بیش از مردم دیگر به تحقیق پرداخته است و او مظهر عقل یا حکمت عصر خویش به شمار می آمد.

حقیقت آن است که باید این حکیم یونانی را در شمار متفکران جویای معرفت دانست که دغدغه ی آنان نه تنها کیهان و موجودات آن بلکه کشف حقیقت هستی و خودشناسی و پرداختن به نفس است؛ از این روست که حتی وجه لزوم یادگیری هندسه نزد فیثاغورس را از زبان پروکلس چنین می یابیم: «هندسه سکویی برای صعودمان آماده می کند و روحمان را اعتلا می بخشد، نه اینکه اجازه دهد روحمان [به میان اجسام و اشیایی که با حواسمان ادراک می کنیم] نزول کند و به این ترتیب بنده نیازهای روزمره این زندگی فناپذیر شود».