(شاهنامه و ویس و رامین)(زبان و ادبیات 34)

نویسنده : هلمر رینگرن  

   ترجمه : ابوالفضل خطیبی

شاهنامة فردوسی و ویس و رامین داده‌های بسیار برای تحلیل تقدیرباوری در ایران باستان به دست می‌دهند. واژه‌های مختلفی که در این دو منظومه برای بیان مفهوم تقدیر، بخت و سرنوشت به کار رفته در چهار گروه دسته‌بندی شده است. واژه‌هایی که به معنای «زمان» به کار رفته‌اند: روزگار، زمان، زمانه و واژة عربی دهر؛ واژه‌هایی که به معنای «آسمان» به کار رفته‌اند: آسمان، سپهر، چرخ، فلک، گنبد و گردون؛ واژة بخت؛ و واژه‌های عربی دخیل در فارسی: قضا و قدر (هر دو به معنی «حکم تقدیر و سرنوشت»). نگارنده در این کتاب با هدف بررسی موضوع تقدیرباوری در دو منظومة شاهنامة و ویس و رامین به بیان مطالبی شامل زمان: نیروی سرنوشت، سرنوشت و آسمان: اختربینی، بخت به منزلة قسمت آدمی، وام واژه‌های عربی. تلفیق اصطلاحات متعدد، خداوند و سرنوشت، و موضع آدمی در قبال سرنوشت با استناد به این دو منظومه می‌پردازد.