کازانتزاکیس فقط نیروی اجدادی را به سمت مبارزه ‏ای معنوی سوق می ‏دهد که در تمام زندگی به دنبال آن بود، و اقامتش در پاریس، برلین و مسکو تعیین کنندۀ مراحلی از آن بود. هرجا که آتشی آمادۀ جرقه زدن باشد، هرجا که شعله ‏ای و اندیشه ‏ای سر برآورد، کازانتزاکیس نیز حضور دارد. کنجکاوی خستگی ناپذیر او، عشقش به زندگی و طبیعت، که هر آن نیاز وی به ریاضت و مبارزه درگیر می ‏شود، موجب شده است که گزارش به خاک یونان به منزلۀ وصیت ‏نامۀ معنوی کازانتزاکیس باشد. او آن «نگاه کرتی» بی‏ پندار و امید را بر همه چیز می ‏اندازد، آن نگاهی که می ‏داند چگونه چشم در چشم مرگ دوزد. نویسنده در سرلوحۀ گزارش به خاک یونان چنین بیان می‏دارد: «تمامی روح من فریادی است، و تمامی اثر من تفسیر این فریاد.»