نویسنده : سجاد امیری باوندپور

کتاب حاضر منابع سریانی تاریخ ساسانی را که اطلاعاتی ویژه پیرامون اوضاع داخلی شاهنشاهی ساسانی در اختیار می گذارند در برگرفته است. این منابع که اغلب آن ها تاکنون به زبان فارسی ترجمه نشده اند حاوی اطلاعاتی ارزشمند هستند که ما را در بازنویسی تاریخ ساسانی یاری می کنند و نحوه تعامل جامعه مسیحی و زرتشتی ایرانشهر ساسانی را به تصویر می کشند. علاوه بر این منابع یاد شده برای بازسازی جغرافیای تاریخی و نظام اداری دولت ساسانی ارزشی والا دارند.

گزیده ای از کتاب :

به سال ششم از آزار و اذیت ما، حنانیا، مردی غیر روحانی از شهر اربیل، به توسط آدورشگ موبد در بند شد و شکنجه بسیار دید. در آن زمان، او را سه نوبت با چماغ چنان زدند تا استخوان پشت دستش شکست و استخوان ساق پا و بازوانش خورد شد و داخل بدنش با خون فاسد گشت. و با تمام این شکنجه ها، ایمانش به حقانیت پرورگارش قوی تر می شد و [این دردها را] از برای دوستداری ارباب خویش تحمل می کرد و ایمان و باورش به مسیح هویدا بود.

چون تمام این آزارها فرونشست و مجوسان ناپاک گمان بردند که او مرده است، [بدنش] را بر روی زمین کشیدند و در بازار شهر انداختند. مسیحیان شبانه پیکر او را ربودند و به خانه اش منتقل کردند، مادامی که نشانی از حیات در او نبود و حتی قادر به سخن گفتن نبود. سپس اسقف شهر و مسیحیان امتش و حتی راهبان در مقابل بستر او نشستند که ناگاه او چشم گشود، در حالی که سرور و شادی در چهره اش دیده می شد و سپس با صدایی بلند گریست و به کسانی که در برابرش نشسته بودند چنین گفت: برخیزید و در برابر خداوند نماز برید، کسی که مردگان را زنده می کند، آن گونه که گفته شده است، و [همان خدایی که خدای] دیگری به جز او وجود ندارد. همان که به راستی ظلم و ستم ظالمان را جبران نمود و ما را با حکومت خود در عالم قدرتمند ساخت. من نردبانی سخت بشکوه دیدم که از زمین به سوی آسمان بالا می رفت و فرشتگان برج و باروی [حرم الهی]، مادامی که در حال بالا و پایین رفتن از آن بودند به من گفتند: «تلاش کن ای حنانیا، تلاش کن و برخیز و به سوی بالا روانه شو.»

سپس تمام حاضران آنجا از این سخنان سخت در شگفت شدند و برخاستند و با صورت خود به سوی پروردگار نماز بردند. چون آن مرد نیک بخت این سخنان را گفت روحش پرکشید.

و اما این مرد خجسته در دوازدهم ماه کانون قمری تاج بر سر نهاد.