نویسنده : منصور سیدسجادی

در این کتاب دو متن تاریخی درباره جغرافیا و تاریخ بلوچستان مورد بازخوانی قرار گرفته که یکی دربرگیرنده «جغرافیای بلوچستان» در مرآت البلدان، نوشته اعتمادالسلطنه و میرزا مهدی خان سرتیپ است و گفتار دوم با عنوان «تاریخ بلوچستان» برآمده از مرآت البدان و شامل روایت آریان مورخ یونانی از سفر نئارک، دریاسالار اسکندری مقدونی می باشد. به طور کلی محتوای اثر حاضر که از سوی انتشارات موسسه آبی پارس به چاپ رسیده در دو بخش در هم تنیده ی «منابع تاریخی» و «کاوش های باستانی» شکل گرفته و منبعی ارزشمند برای پژوهش های بعدی فراهم آمده است.

گزیده ای از کتاب :

در میان اشیای پیدا شده در قبرهای شهر سوخته تعدادی مهر به شکل های مختلف، مسطح و استوانه ای دیده شده اند. بیشتر مهرهای به دست آمده از شهر سوخته از نوع مهرهای مسطح هستند که از سنگ و به خصوص سنگ صابون ساخته شده اند. تعداد اشیای فلزی و استخوانی قبرهای شهر سوخته نسبت به اشیای سفالی و سنگی کم تر است. بسیاری از اشیای فلزی کوچک کاملا اکسیده شده و از بین رفته اند. در میان اشیای قبرهای شهر سوخته، برخلاف گورستان شهداد، هیچ ظرف فلزی پیدا نشده بلکه اشیای فلزی این گورها عبارتند از سنجاق، میله، آینه و اشیای کوچک دیگر. در یکی از قبرها دو نمونه سمبه دیده شده و در گور دیگری دو کارد یا خنجر در کنار سینه مدفون وجود داشته و بالاخره در مورد دیگری، یک خنجر کنار دست مدفون کار گذاشته شده است. این مورد آخری از موارد استثنایی به شمار می رود زیرا در شهر سوخته اصولا اسلحه و ابزار کشتار بسیار به ندرت و کم دیده شده است. برخی اشیایی که به شکل میله های مفتولی هستند می توانند میله های بافتنی و ریسندگی باشند که یک نمونه چوبی آن ها در بخش بناهای یادمانی پیدا شده است. اشیای استخوانی نیز نادر هستند. یک نمونه جالب توجه، قلمی از استخوان پای پرنده (و احتمالا درنا) که در یکی از قبرهای دو قسمتی پیدا شده است. برخی اشیای زینتی چون مهره های ساخته شده از سنگ های نیمه گران بها نیز در قبرها دیده شده اند. این مهره ها گاهی جنبه آئینی داشته اند.

در این گونه موارد، مهره های روی پیشانی، زیر لگن خاصره و یا زیر مهره های کمر کار گذاشته می شده، اما موارد دیگری نیز دیده شده که تعداد مهره ها بیشتر بوده و به وضوح نقش زینتی و آرایشی داشته اند.