نویسنده : آلبرت هیرشمن

   ترجمه : محمدرضا فرهادی‌پور

"هیرشمن" در این کتاب، دو شیوه برخورد با نارضایی از خدمات را ـ که از سوی سازمان هایی نظیر بنگاه، خانواده، حزب سیاسی و دولت عرضه می شود ـ بررسی می کند که عبارت اند از : خروج و اعتراض. "خروج عبارت است از قطع رابطه فرد با سازمان متبوع و در عوض روی آوردن به سازمانی دیگر، حال آن که اعتراض عبارت است از مبادرت به اصلاح واحد متبوع به مدد انتقال صدای نارضایی به دست اندرکاران در اثر شقاق میان علم اقتصاد و علم سیاست. گزینه خروج صرفا به حیطه اولی تعلق داشته و گزینه اعتراض نیز فقط به حیطه دومی. از این رو اعتراض را اقتصاد دانان به دیده طغیان می نگرند و خروج را علمای سیاست به چشم خیانت، اما هیرشمن نشان می دهد هم خروج و هم اعتراض هر یک مکانیسم هایی هستند که در عرض یک دیگر کار می کنند، و از این رهگذر سودمندی مفاهیم اقتصادی را به علمای سیاست نشان می دهد و فایده مفاهیم سیاسی را به اقتصاد دانان، اثر کلاسیک هیرشمن طی سه دهه اخیر چارچوبی تئوریک برای تحلیل موضوعات بس متنوعی چون رقابت و دموکراسی و ملی گرایی و احزاب سیاسی و دولت های ملی و جنبش های اجتماعی و بسیج طبقاتی و خروج از حاکمیت به دست داده است.