نویسنده : فیودور داستایوفسکی

   ترجمه : کاظم خلخالی

فیودور دوستایوسکی در آثار خود شخصیت هایی را حلاجی می کرد که حتی آدمکشی را زیر لوای مرام و اعتقادات ایدئولوژیک خود موجه می دانستند. به همین خاطر آثار این نویسنده در تمام سال هایی که از آن می گذرد، چه در دوران قدرت گیری حکومت های تمامیت خواه قرن بیستم و چه امروزه که «کارزار علیه ترور» در جریان است، با چالش های زمانه تناسب دارند. او به خصوص به افکار و ایده هایی که پس از ده سال تبعید و بازگشت به سن پترزبورگ در میان روشنفکران رواج یافته بود به دیده شک می نگریست.
مخالفت و اعلام جرم علیه نهیلیسم روسی در کتاب او با عنوان تسخیر شدگان (جن زدگان) به خوبی منعکس شده است. این کتاب که در سال 1872 چاپ شد به خاطر زبان آمرانه و نصیحت گونه آن مورد انتقاد قرار گرفته ولی بدون تردید او می خواست نشان دهد که افکار مرسوم در میان روشنفکران آن نسل می توانند خطرناک باشند. داستانی که در این کتاب نقل می کند در قالب یک طنز سیاه و گزنده، روشنفکران هم دوره خود را به خاطر بازی کردن با ایده های انقلابی بدون آنکه بدانند انقلاب در عمل به چه معنایی است به نقد می کشد. داستان کتاب را در واقع می توان نسخه ای از حوادث واقعی دانست که در زمانی که دوستایوسکی مشغول نگارش کتاب بود اتفاق می افتاد. در داستان تیره بختان استدلال می کند که فراموش کردن موازین اخلاقی و انسانی به خاطر افکار آزادیخواهانه به نوعی تمامیت خواهی و استبداد بدتر از گذشته منجر می شود.
مارشال بر من در کتاب تجربه مدرنیته برای توضیح مدرنیزاسیون از بالا و توسعه نیافتگی دوران تزاری در روسیه، شهر سن پترزبورگ و بلوار معروف نووسکی را مثال زده و برای توضیح آن از آثار فئودور دوستایوفسکی استفاده کرده است.