نویسنده : خواجه‌ نصیرالدین ‌طوسی

   ترجمه : بهروز مشیری

کتابی که در دست دارید، خود سرگذشتی شگفت دارد. مؤلف اصل کتاب ابوالحسین عبدالرحمن بن عمر بن محمد بن سهل صوفی رازی یکی از مشاهیر بزرگ ایرانی است که در قرن چهارم هجری می‌زیست و حدود هشتاد و دو سال عمر کرد. وی در دستگاه عضدالدوله دیلمی به سر می‌برد. او می‌نویسد: «در سنه ۳۳۵ از هجرت که در صحبت استاد رئیس ابوالفضل محمدبن حسین، به دینور بودم و در حجره ابوحنیفه نزول کرده بودم، از جماعتی مشایخ آن‌جا شنیده بودم که او بر بام این حجره سال‌های بسیار رصد کواکب کرده است، امّا چون تألیف او با دست آمد و در آنچ در کتاب آورده است، تأمل رفت معلوم شد که نظر او مقصور بوده بر آنچ ظاهر و مشهود است از احوال کواکب و آنچ در کتب انوا یافته از ذکر منازل و مانند آن.» صوفی کتاب ابوحنیفه دینوری (احمدبن داوود ابوحنیفه دینوری) را دیده و در آن باره می‌نویسد: «هر چند ما در علم انوا بسیار کتاب‌ها دیده‌ایم، امّا تمام‌ترین و کامل‌ترین آن کتاب‌ها که در این فن دیده‌ایم کتاب ابوحنیفه دینوری است و آن کتاب دال است بر آنک او را به اخبار و اشعار و اسجاعی که در این فن از باب منقول است معرفتی بوده است تمام‌تر از معرفت دیگر کسانی که در این شیوه تألیف کتب کرده‌اند و با این همه من نمی‌دانم تا معرفت او کواکب را بر مذهب با دعوی عیان که می‌کند چگونه بوده است، چه او از ابن‌الاعرابی... و به غیر ایشان بسیار چیزهایی از احوال کواکب باز می‌گوید که دال است بر قلت معرفت ایشان به آن کواکب و اگر او نیز که ابوحنیفه است آن کواکب را شناخته بودی آن خطاها به اسناد ایشان نیاوردی.» خواجه نصیرالدین طوسی کتاب را به فارسی ترجمه کرده است و در مقدمه این کتاب می‌نویسد: «این کتاب صورالکواکب است که به التماس بعضی دوستان از تازی با پارسی کرده می‌شود به توفیق الله و عونه.»