نویسنده : بهروز مرادی

يکي از پديده هاي فعال در جهان امروز به ويژه در جوامع مسلمان نشين؛ بنيادگرايي اسلامي است. اين پديده، رويکردي فعال در جهان اسلام است که در برابر مدرنيسم غربي قد علم کرده و ارزش ها و باورهاي مسلط مدرنيستي که به جوامع مسلمانان ورود پيدا کرده اند را به چالش کشيده است. از سوي ديگر پست مدرنيسم نيز يکي ديگر از رويکردهاي نظري مسلط از جمله در جامعه شناسي و فلسفه امروز است که در نقطه مقابل ارزش ها و جامعه مدرن (مدرنيته) ظهور کرده است. پست مدرنيسم مباني بنيادين مدرنيسم را مورد انتقاد و نفي قرار مي دهد و چنين مطرح مي کند که دوران مدرن به پايان خود رسيده و زمان آن فرا رسيده که مدرنيسم اعتراف کند که در تحقق وعده هاي خود مبني بر ساختن جهاني آباد، آزاد و مطلوب براي بشريت ناکام گرديده است. پست مدرنيست ها حتا معتقدند که عقل و علم و ساير ارزش ها و تکيه گاه هاي اصلي مدرنيسم و جهان مدرن توانايي تحقق وعده هاي داده شده را ندارند. هم بنيادگرايان مسلمان و هم پست مدرنيست ها در ضديت با مدرنيسم اشتراکات فراوان دارند و داشتن مواضع شبيه به هم آن ها در ضديت با مدرنيسم، اين مساله را به ذهن متبادر مي سازد که بنيادگرايي اسلامي پديده اي پست مدرن است. هدف اين پژوهش که در آن از روش کتابخانه اي و تطبيقي بهره گرفته شده؛ بررسي همين مساله است. نتيجه اي که اين پژوهش به آن رسيده اين است که عليرغم داشتن اشتراکات قابل توجه در مواضع ضدمدرنيستي اين دو پديده، اما آن ها در هدف، چشم انداز، ارايه بديل براي مدرنيسم، اصول اعتقادي، تنظيم رابطه با گذشته، حال و آينده، با هم اختلاف نظرهاي اساسي دارند. به همين علت بنيادگرايي اسلامي را نمي توان پديده اي پست مدرن دانست.