به کوشش : محسن نیک‌بخت

این کتاب با نگاهی تازه به زندگی او کوشیده تا زندگی نخست‌وزیر نام‌آشنای ایران را از منظری مرور کند که تاکنون کمتر گفته شده است.

دکتر محمد مصدق، بیست‌ویکم آذرماه ۱۳۳۷ در احمدآباد نوشته است: «در زندگی مشقت‌بار خاطرات بسیار دارم اما نمی‌دانم به کدام یک رجحان دهم و آن را برای درج در این دفتر انتخاب نمایم. از گذشته می‌گذرم. عقیده دارم که مخالفت عده‌ای معدود، نباید موجب یاس افراد شود؛ چه در قبال وطن و اجتماع، هرکس وظایفی دارد و برای انجام آن باید گام‌های بلندی بردارد.»

این شاید بهترین شروع باشد برای کتابی که بنا دارد نکات و خاطراتی درباره دکتر محمد مصدق را روایت کند. نوشته‎‌هایی به قلم موافقان و مخالفان او، از دوره‌های مختلف زندگی‌اش. محسن نیک‌بخت در کتاب صد خاطره و نکته از دکتر مصدق کوشیده است، با نقبی به این تکه‌های تاریخی، زندگی سیاسی دکتر مصدق را به دست دهد که نه به قلم خود، بل، با استناد به این آثار فراهم آمده است. اثری که محمود مصدق، نوه دکتر مصدق و خسرو سیف نیز بر آن مقدمه نوشته‌اند.

در این کتاب، هم از غلامحسین مصدق و جلیل بزرگمهر، نوشته‌هایی به چشم می‌خورد و هم از پرویز ثابتی و هوشنگ نهاوندی. هم می‌توان به قلمی‌های محمدعلی موحد و جلال متینی برخورد و هم انور خامه‌ای و کریم سنجابی.

ازجمله؛ ایرج افشار، در «خاطرات و تألمات دکتر محمد مصدق» نوشته است: «دکتر محمد مصدق، در خانواده‌ای سیاستمدار، ملاک و خیّر پرورش یافت، بنابراین نه حرص جاه و مال داشت و نه با توجه به محیط خانوادگی‌اش، حس خودشیفتگی یا ترحم؛ او فقط دگراندیش بود و نگران از اینکه کشورِ بکری همچون ایران، که از نظر منابع زمینی و زیرزمینی، از غنی‌ترین سرزمین‌های دنیا به حساب می‌آید به دستان حاکمی بیفتد که نه‌تنها سیاست‌نادیده است، که حتی گمنام و بی‌پشتوانه نیز هست.»