(مروری بر قصه‌نویسی، رمان‌نویسی، نمایشنامه‌نویسی و نقدادبی)

نویسنده : محمدعلی سپانلو

اين كتاب به بررسي سرگذشت نثر معاصر (كه آغاز آن را سال 1300 در نظر گرفته است)، دوره فترت از سال (1315-‌1300) كه شامل مشخصات كلي دوران، تحقيقات ادبي و تاريخي، داستان نويسي، قضاوت يكي از معاصران اين عصر يعني «نيما يوشيج» پرداخته است و در پايان فصل نيز درباره مباحث ياد شده، نتيجه‌گيري خود را ارايه مي‌دهد.

وي در فصل سوم اين كتاب به بررسي و نقش بازگشت محصلان ايراني كه عازم خارج از كشور شده‌اند، پرداخته و معتقد است كه بازگشت اين گروه از محصلان به كشور موجب ايجاد موج جديدي در كشور به ويژه فرهنگ آن شده است.

«سپانلو» در فصل چهارم كتاب به بررسي وضعيت موضوعات فرهنگ و شيوه نثري محققان از جمله «عبدالحسين زرين كوب»، «عيسي آرين‌پور»، «فريدون آدميت»، «علي شريعتي» و… در فاصله سال‌هاي 1350 -‌1340 مي‌پردازد و در طول بررسي‌ها خود، خصلت‌هاي اساسي اين دوره را معرفي و بررسي مي‌كند.

در فصل پنجم به بررسي چند نمونه ادبي از هدايت تا امروز، بررسي آثار «صادق هدايت»، «بزرگ علوي»، «صادق چوبك»، «جلال آل‌احمد»، «ابراهيم گلستان»، «بهرام صادقي»، «غلامحسين ساعدي»، «هوشنگ گلشيري»، «نادر ابراهيمي»، «جمال مير صادقي»، «محمود دولت‌آبادي» و… مي‌پردازد.

در فصل ششم كتاب نيز به بررسي رمان نويسي مي‌پردازد و در بخشي از اين فصل خلاصه‌اي از 19 رمان فارسي از جمله «تهران مخوف»، «جنايات بشر»، «تفريحات شب»، «همسايه‌ها»، «شوهر آهو خانم» و… را ارايه مي‌دهد.

نويسنده در فصل هفتم كتاب نيز به بررسي نمايش نامه‌نويسي ،سابقه و فراز و نشيب آن مي‌پردازد و در ادامه نيز به بررسي ويژگي نمايشنامه‌هاي افرادي چون:«علي نصيريان»، «بهمن فرسي»، «غلامحسين ساعدي»، «بهرام بيضايي»، «اكبر رادي» و… مي‌پردازد.

فصل هشتم كتاب «نويسندگان پيشرو ايران» نيز به نقد ادبي اختصاص داده شده است. «سپانلو» در پيشگفتار نيز به بررسي نشر روزنامه‌اي، نثر فلسفي، نشر جامعه شناختي، نشر سياسي و تاريخي پرداخته است.

در بخش پاياني كتاب يعني فهرست اعلام نيز نام برخي از افراد و كتاب هايي كه در كتاب از آنها ياد شده است.