نویسنده : امیل بریه   

   ترجمه : اسماعیل سعادت 

قرن هجدهم را به تفاوت ارزیابی کرده‌اند. مورّخان فلسفه به آن ارجی ننهاده‌اند و در آن، به استثنای مذاهب فلسفی بارکلی، هیوم و کانت، جز اندیشه‌هایی سطحی، ناپیوسته، غیر اصیل و تعصّب‌آمیز، چیزی نیافته‌اند. از سوی دیگر، واکنش تندی هم که مشخّصهٔ آغاز قرن نوزدهم است کمک کرده است که آن را قرنی متمایل به نفی و هَدم و نقد بشناسند. دربارهٔ آن همان‌قدر داوریها متفاوت است که دربارهٔ انقلاب کبیر فرانسه، که آن را ثمرهٔ حقیقی این قرن می‌دانند.

آنچه مشخّصهٔ قرن هجدهم در آغاز آن است انحطاط سریع و سپس سقوط عمیق نظامهای بزرگ فلسفی است که تحت تأثیر فلسفهٔ دکارتکوشیده بودند تا فلسفهٔ طبیعت و فلسفهٔ روح را یکی کنند.