نویسنده : واسلاو هاول

   ترجمه : علی امینی‌نجفی

 این کتاب که از شاخص‌ترین نمایشنامه‌های واسلاو هاول است سه ادعانامه کوبنده علیه نظام «خلقی» به حساب می‌آید؛ سه برش از جامعه تا به حاکمان نشان دهد نظامی که به آن می‌بالند تا چه حد با دروغ و فریب آمیخته و پایه‌های رژیم تا چه حد سست است.

به عقیده واسلاو هاول در کتاب سه گانه‌ی وانیک: احضار - اعتراض - رونمایی حاکمیت نه بر مبنای اقتدار و اعتماد، بلکه صرفا بر مبنای زور و قلدری استوار است. نظامی که شهروندان خود را در فضای رعب و وحشت قرار می‌دهد، خود به شدت از آن‌ها می‌ترسد. در نظامی که بر پایه ریاکاری و دورویی شکل گرفته، روابط انسانی دیده نمی‌شود، حاکمان به زیردستان زور می‌گویند و زیردستان نیز به خوبی یاد گرفته‌اند قدرت نظام را به سخره بگیرند.

نمایشنامه‌های تک‌ پرده‌ای کتاب سه گانه‌ی وانیک به موقعیت روشن‌فکران ناراضی چک و شرایط پیچیده آن‌ها پس از شکست بهار پراگ می‌پردازند. هاول در نمایشنامه‌های دهه 1960 کوشیده‌ است به مکانیسم‌های عام اجتماعی بپردازد و به انسانی که زیر فشار این مکانیسم‌ها له شده است؛ به عبارت امروزی به ساختارها و به انسان‌های محبوس در آن‌ها پرداخته‌ است.

در سه نمایشنامه‌ای که حول شخصیت وانیک شکل گرفته، واسلاو هاول از تجارب شخصی خود به عنوان یک روشنفکر ناراضی سخن می‌گوید. در این اثر نه تنها رگه‌هایی از زندگی و شخصیت خود هاول را در کاراکتر آرام و محجوب وانیک می‌بینید، بلکه با نام برخی از دوستانش مانند پاول کوهوت  و پاول لندوفسکی نیز آشنا می‌شوید، که هر دو از چهره‌های سرشناس تئاتر چک هستند.

این سه نمایشنامه کوتاه نخست در نسخه‌هایی محدود تکثیر شدند و سپس به صورت کتاب در تورنتو انتشار یافتند. نخستین و مهم‌ترین آن‌ها احضار است که در سراسر جهان یکی از گیراترین آثار هاول شناخته می‌شود.

در نمایشنامه‌ی احضار نظامی که از شهروندان خود وحشت دارد، هراس را به سراسر جامعه سرایت داده است. بدبینی و بی‌اعتمادی از بالاترین سطوح به شریان‌های جامعه تزریق شده است. فضا چنان مسموم و آلوده است که فتنه‌انگیزی و دسیسه‌جویی تنها شکل تجلی روابط انسانی به نظر می‌رسد. رابطه میان مردم چیزی نیست مگر ظاهرسازی و حقه‌بازی و دروغگویی. شهروند نمونه‌ی این جامعه از نظر معنوی چنان زبون و درمانده است که به خاطر یک شب خوشگذرانی به همه چیز پشت پا می‌زند و تمام ارکان نظام را ریشخند می‌کند.