(ایران واقعی از نگاه کاوشگر آمریکایی)

نویسنده : لیندا جاکوبز  

   ترجمه : لعیا عالی‌نیا

زیر پوست ایران روایتگر فرایند کاوش تپه‌ای باستانی است توسط یک گروه امریکایی که در چند فصل طی سال‌های دههٔ 1970 [1350] در مرودشت فارس انجام ‌شد. جاکوبز که در آن زمان تازه از دانشگاه فارغ‌التحصیل شده بود به دعوت استادش به گروه کاوشگر در ایران می‌پیوندد تا همراه دیگر اعضا روی آن محوطهٔ باستانی کار کند.
ما در این کتاب نه با کاوشی باستان‌شناختی که در حقیقت با ماجرای خواندنی سفر باستان‌شناس زن امریکایی مواجه می‌شویم که در عنفوان جوانی عازم یکی از دورترین و ناشناخته‌ترین سرزمین‌ها از دید خود می‌شود. البته این به آن معنا نیست که کتاب از جنبه‌های علمی و آموزشی در زمینهٔ باستان‌شناسی خالی باشد. همراهی با جاکوبز در ناهمواری‌های آشنایی با فرهنگ و مردم ایران، آموختن زبان فارسی و چالش تجربه‌های جدیدش بسیار جذاب و گیراست. این کتاب در حقیقت ترکیبی است از سفرنامه، گزارش باستان‌شناسی، تک‌نگاره‌ای انسان‌شناسانه، تحلیل‌های فردی و حتی دفتر خاطرات دختری جوان در آستانهٔ یکی از شگفت‌انگیزترین تجارب زندگی‌اش.
آن‌چه زیر پوست ایران را از دیگر کتاب‌ها در زمینه‌های مشابه متمایز می‌کند نگاه منحصر به فرد نویسندهٔ آن است. در این‌جا ما با نگاه توصیفیِ «از بیرون»، «بیگانه» و «خارجی» رو به رو نیستیم؛ جاکوبز سعی کرده فاصله‌های مرسوم را درنوردد و نه در مقابل که در کنار ایرانیانی که می‌بیند و می‌شناسد قرار بگیرد و ایشان را با معیارهای خودشان بسنجد. هرچند گاهی توفیق کامل نمی‌یابد، به نظر می‌رسد در ارائهٔ توصیفی نسبتاً واقع‌گرایانه از وضعیت موجود و مردمی که در کنارشان بوده کامیاب است و در سخنانش صداقتی دیده می‌شود که نشان از تجربهٔ زیستهٔ او در جامعهٔ ایرانی دارد. 
این کتاب به خاطر نگاه خاص نویسنده‌اش اثری ویژه است. زندگی در جامعهٔ روستایی و مواجههٔ جاکوبز با مردم ساده دل و گونه‌گون روستا در کنار دنیای جدیدی که به گفتهٔ خودش از درون برخی شخصیت‌های محوری روستا (ممدلی و قزبس) درمی‌یابد به او جهان‌بینی جدیدی می‌دهد دور از کلیشه‌های معمول نگاه غیرایرانیان به ایرانیان.