نویسنده : محمدعلی جمالزاده

کتاب «آزادی و حيثيت انسانی» اثر محمدعلی جمالزاده، نويسنده و مترجم معاصر است.

در اين کتاب ضمن بررسی معنا و مفهوم آزادی و مقام و جايگاه آن، به فلسفه آزادی اشاره شده است.

آزادی تفکر، آزادی عقيده، آزادی مذهبی، آزادی سياسی معرفی شده و پيش‌زمينه‌های اين نوع آزادی و موانع آن، همچنين فلسفه و آفات و عوامل تهديدکننده‌ی آن مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

در بخشی از آغاز کتاب درباره‌ی معنا و مفهوم آزادی می خوانيم:

«آزادی، يعنی نبودن غل و زنجير و عدم رادع و مانع و جبر و تحميل يعنی اسير نبودن و زندانی نشدن _ آزادی به معنای امنيت داشتن پس از ابراز عقايد و انديشه‌هاست. اگر مردم از گفتن حقايق طفره روند و عقايد و انديشه‌های خود را در قلب و دل خود پنهان نگه دارند و از حکومتيان (زمان خودشان) و ديگر مردمان بترسند و احساس ناامنی کنند، يقينا در چنين جامعه‌ای آزادی نيست، جامعه‌ای که گروه تفتيش عقايد دارد (مثل پاپ‌های قرون وسطي در اروپا که دستگاه انگزاسيون ساخته و مفتشان را براي بررسی عقايد و انديشه‌های مردم به همه جا می فرستادند) و آن گروه «وحشت و اضطراب» ايجاد کرده است، مسلما در چنين جامعه‌ای نمی توان ادعای «آزادی» کرد. در نظامی که «دستگاه‌های سانسور و منع» وجود دارد، و شهروندان در گفتن و نوشتن و هنرآفرينی و غيره آزاد نيستند، چگونه می توان احساس «آزادی» کرد. زمانی که «قدرت تفکر و انديشيدن و تعقل» از قومی گرفته شده و خط قرمزهای زياد و نامعلومي کشيده شود، ديگر شکی در «ذبح شدن آزادی» نمی ماند، حتی جايی که فقر و گرسنگی و بينوايی بيداد می کند و مردم گرفتار روزمرگی شده‌اند، «آزادی» مفهومی ندارد.»