(سازندگان جهان ایرانی - اسلامی 2)

نویسنده : ویلیام چیتیک

   ترجمه : قاسم کوهدار

کتاب حاضر به قلم متخصصی سرشناس پیرامون پژوهشگر، فیلسوف، عارف، شاعر و نویسنده ی تاریخ اسلام که آثاری گرانبها و پر ارزش در شاخه های مختلف علم و حکمت از خود به جای گذاشت نگارش شده است. نگارنده ی اثر پیش رو سیری در زندگی و آموزه های این عارف اندلسی دارد، کسی که دغدغه ی اصلی اش شناخت انسان و عالم وجود بود و عمر خود را صرف رساندن سطح اندیشه و آگاهی انسان برای درک حقیقت به همان شکلی هست، کرد. عده ای ابن عربی را فردی می دانند که اندیشه های عرفانی را به بالاترین نقطه رساند و عده ای دیگر او را مرتد، التقاطی، اباحی مذهب و ممیت الدین می نامند؛ اما صرف نظر از این دیدگاه های متفاوت، نمی توان منکر تاثیر بالا و گسترده او در همه مناطق اسلامی از گذشته تا کنون شد.

گزیده ای از کتاب :

همه چیز از ذات باری تعالی ناشی می شود. عشق هم از این قاعده بیرون نیست. اگر قاعده کلی این است که معشوق همیشه در کتم عدم است این قاعده باید در مورد عشق خدا نیز صادق باشد. در حقیقت این نظر که خدا عاشق موضوعاتی است که وجود ذاتی ندارند لازمه توحید و اظهار یگانگی خدا است که اولین اصل از اصول دین اسلام و مضمون کلی حاکم بر آثار ابن عربی است. توحید به اختصار با این اصل بیان می شود؛ «خدایی به جز خدای یکتا نیست»، «خدا وجود است پس هیچ وجودی به جز خدا نیست». هر چیزی به جز خدا وجود نیست و می توان آن را عدم نامید. وجود گنج مخفی است و هستی همه چیز ناشی از او است، زیرا موجودات چیزی از خود ندارند.

یکی از معروف ترین اصطلاحات فنی ابن عربی عین ثابته است. اعیان ثابته، موجودات این جهان هستند که خداوند به آنها علم ازلی دارد. با توجه به این که «خدا بر هرچیزی آگاه است» و علم او مانند خود او سرمدی و ازلی است او همیشه بر همه چیز آگاه بوده و خواهد بود. این «چیزهایی» که خداوند بر آنها آگاه است همان اعیان ثابته اند. آنها در گنج مخفی قرار دارند؛ «این کلام خدا که من گنجی بودم اعیان ثابته را تایید می کند»

اعیان ثابت هستند زیرا با این که وجود ذاتی ندارند از ازل برای خدا شناخته شده اند و حتی قبل از این که خدا آنها را به وجود آورد، موجود هستند. خداوند بر اساس علم خود به اعیان ثابته آنها را خلق می کند و آنها به صورت اعیان موجوده آشکار می شوند. هرچند وجود این اعیان از آن خودشان نیست، زیرا وجود به خدا تعلق دارد. تنها یک وجود هست و آن وجود، خداست یا به تعبیر بهتر وجود و خدا یکی است.