(پنجاه نفر و سه نفر ،فرصت بزرگ از دست رفته ،از انشعاب تا کودتا)

نویسنده : انور خامه‌ای

کتاب پیش رو خاطرات سیاسی یکی از بنیانگذاران حزب توده ایران و از افراد فعال در جنبش چپ را در خود جای داده است، انور خامه ای عضو گروه 53 نفر بود و به دلیل فعالیت های سیاسی اش مجبور به تحمل سال ها حبس شد، هرچند بعد از کودتای 28 مرداد و مدت کمی حبس، دست از فعالیت های سیاسی شست و به تحصیل و فعالیت در زمینه اقتصاد و علوم اجتماعی روی آورد.

اثر حاضر مجموع مطالب سه جلد مجموعه خاطرات سیاسی را که تحت عناوین پنجاه نفر و سه نفر، فرصت بزرگ از دست رفته و از انشعاب تا کودتا به چاپ رسیده اند در یک جلد جای داده است و اطلاعاتی پیرامون گروه پنجاه و سه نفر، چگونگی تشکیل، عملکرد و گسترش حزب توده و هم چنین جریانات مربوط به ملی شدن صنعت نفت در اختیار می گذارد.

گزیده ای از کتاب :

ایراد این است که چرا «حزب» برای یافتن و جلب این گروه ها فعالیت موثری نکرد؟ در حقیقت رهبری تشکیلات گرفتار این واهمه بود که عناصر چپ گرا و بویژه آنهایی که سابقه سیاسی داشتند را عامل پلیس می پنداشت و از تماس با آنها وحشت داشتند. در حالی که غالبا چنین نبود. اگر غیر از این بود باید مجله دنیا را در همان شماره اول به پلیس معرفی می کردند.

شگفت آور است که علی رغم این همه واهمه و وسواس از نظر تشکیلاتی اصول کار اختفایی تقریبا رعایت نمی شد. بیشتر افراد یکدیگر را به اسم حقیقی می شناختند و حتی آدرس محل کار یا منزل هم را می دانستند. در موارد نسبتا معدودی که اشخاص به اسم مستعار شناخته می شدند این پوشش فقط یک طرفه بود. مثل رابطه من با کامبخش. من او را به اسم مستعار می شناختم و از آدرس و محل کار و خلاصه هیچ چیز او اطلاعی نداشتم. ولی او به عکس همه چیز مرا می دانست! نه تنها مرا بلکه همه را، و همه چیز را هم به پلیس گفت! اگر او هم اشخاص دیگر را به اسم مستعار می شناخت یا لااقل منزل و محل کار آنها را نمی دانست شاید این فاجعه اتفاق نمی افتاد.

از این گذشته در شرایط کار اختفایی باید رابطه ها به حداکثر محدود باشد. هیچکس نباید با بیشتر از یک نفر از بالا و عده معدودی که بسیار ضروری است از پایین ارتباط داشته باشد. در تشکیلات 53 نفر اصلا این طور نبود و تقریبا همه همدیگر را می شناختند. من باب مثال خود من به تنهایی ازاین عده 27 نفر را می شناختم! در عرض یک سال چهار بار رابط «حزبی» من عوض شد. اول ضیاء الموتی بود، بعد کامبخش بعد رسائی و آخر سر صادق پور، فقط یک نفر از اینها کافی بود و بقیه گشادی بازی!! آدمی مانند شورشیان شش نفر از رهبران و فعالان «حزب» منجمله تمام اعضای کمیته مرکزی را می شناخت. به راستی این به اصطلاح «حزب» به همه چیز شبیه بود جز به یک تشکیلات اختفایی!! بدین سان بود که با اولین ضربت همه چیز به چنگ پلیس افتاد!