نویسنده : صادق عاشورپور

در کتاب حاضر، نویسنده در آخرین برگ دفتر پژوهش، خواسته تا با بازخوانی و روایت آنچه بر نمایش‌های عامیانه گذشته، موجودیت این نمایش‌ها را اثبات کند؛ نمایش‌هایی که ماهیت وجودی‌شان اجرای عمومی و همگانی داشته و در همه سطوح اجتماعی، از مردم کوچه و بازار گرفته تا اشراف و دربار، مطرح بوده‌اند. نویسنده با بررسی و ذکر نمونه‌هایی از 54 نمایشنامه ازجمله: «شاه و وزیر»، «شاطر بازی»، «مالیات»، «دو درودگر و یک محله»، «دروغ‌سنج»، «مکر زنان»، «خواستگار»، «خاله خاله جون» و «عشق پیری» این نکته را به مخاطب یادآوری می‌کند که نمایش‌های عامیانه را باید فرزند تعزیه و تخته حوضی دانست. دو نمایشی که بازیگرانش گزارشگرانی هستند در کنار تماشاگران شاهد و ناظر بر ماجرا، اما بی‌طرف؛ چراکه ایفاگر نقش شمر، ایفاگر نقش حسین بن علی را به شهادت می‌رساند؛ هم شمر، هم حسین و هم تماشاگران هر سه برای حسین بن علی (ع) اشک می‌ریزند.