(تاریخ موسیقی)

نویسنده : روح‌الله خالقی

   مقدمه : امیرحسین رحمتی

این اثر در حقیقت متن پایان نامه کارشناسی خالقی در رشته ادبیات است که می توان عمق علاقه و دلمشغولی او را نسبت به ادبیات در آن حس کرد. خالقی موسیقی دان و هنرمند ایرانی بود که نقش به سزایی برای زنده نگه داشتن موسیقی ایرانی در دوره ای که حتی تدریس آن در هنرستان عالی موسیقی متوقف شده بود ایفا کرد و نهایتا با تلاش هایی که در کنار استادش به ثمر رساند به تاسیس هنرستان موسیقی ملی منجر شد.

گزیده ای از کتاب :

عاشق، از آن غزل سرایانی است که خوب از عهده برآمده و در دوره خود سردسته شعرای غزل سرا بوده است.

عاشق، در غزلیات خود مضامین تازه ای جز آن چه قدما و سابقین بر او گفته اند ندارد، ولی اغلب مضامین معمولی شعر را طوری طرح کرده که به نظر تازه می آید، و گویی رنگ تازه ای دارد. بنابراین می توان گفت: که کلام اش ساده و بی تکلف است و دنبال صنایع بدیعی هم نگشته، و از شغلی که داشته و با کمال تکبری که داشته، و از معلومات خود دم فرو بسته و چیزی نمی دانسته که بیان کند، معلوم می شود به تمام معنی شاعر بوده و طبع او به مقتضای ذوق طبیعی و ذاتی بوده، و در اثر ممارست، شاعر نشده است؛ البته تردید نیست که دیوان شعرای غزل سرا را می خوانده، ولی معلوم است که طبع جبلی داشته و طبع او ورزش علمی ندیده است. پس چون معلوماتی نداشته که تحت تاثیر آن واقع گردد، مشاهدات خود را در عالمی که خودش سیر می کرده، با الفاظی که مناسب حال او بوده بیان کرده است. به همین جهت غزلیات اش را لطف و شیرینی خاصی است، و معلوم می شود از آن شعرایی ست که عالم را از دریچه احساسات و چشم شخص خود می دیده، و افکار و احساسات خود را به وسیله الفاظی ساده و روشن، و در قالب مضامینی دلکش و مطبوع بیان کرده است.

عاشق، اغلب مضامین ساده را طوری پرورانده که خواننده را بی نهایت مطبوع و خوش آیند است. مثلا، تشبیه کردن دل یار به سنگ چیزی است که هر شاعری گفته، و بدن معشوق را همه کس به گل تشبیه کرده؛ ولی عاشق این تشبیه را در یک بیت، طوری گنجانیده که بی نهایت لطیف و زیباست:

نازک ترت از گل بدن، ای یوسف گل پیرهن

در سینه سنگ خاره را، بهر چه پنهان کرده ای