(مطالعات زنان)

به اهتمام : علی باغدار دلگشا

آداب مردی و تربیت نسوان دو رساله از اواخر دورۀ ناصری و اوایل دورۀ مظفری با موضوع نقد مَردمَداری دوران قاجاراند. آداب مردی، رساله‌ای منظوم است که توسط امیراصلان در سال 1304 قمری/ 1265 شمسی به نگارش درآمده‌است. تربیت نسوان نیز رساله‌ای منثور و شبه ترجمه از یوسف خان مستوفی می‌باشد که در سال 1318 قمری / 1279 شمسی تدوین شده‌است. این دو رساله نشان می‌دهند که نخستین نقادان جامعۀ مَردمَدار ایران در دورۀ قاجار، خودِ مردان بوده‌اند. موضوع محوری این دو رساله: نقد آداب و نوع رفتار مَردمَدارانۀ مردان با زنان و نقد برخی آداب اجتماعی غلط در دورۀ قاجار است. آداب مردی و تربیت نسوان، مهم‌ترین راه تغییر وضعیت اجتماعیِ زنان در زمان خود را فراهم کردن زمینه‌های آگاهی برای جامعۀ ایران دانسته‌اند.