(ریشه‌کن کردن سرمایه‌گذاری و دموکراسی برای تحقق…)

نویسنده : اریک پوزنر ،گلن ویل

    ترجمه : علی خرمشاهی

وضعیت زندگی انسان در چند دهۀ اخیر با رشد نابرابری همراه بوده است. برای مثال در ایالات متّحده از ۱۹۷۰ به این‌سو سهم یک‌درصد فوقانی صاحبان ثروت دوبرابر افزایش یافته است. این الگو با شدّت متفاوت در کشورهای دیگر نیز تکرار شده است. وقوع بحران‌های مالی از جمله بحران مالی سال ۲۰۰۸ این سوال را به ذهن متبادر می‌کند که چارۀ کار چیست؟ چرا لیبرال-دموکراسی که روزی «پایان تاریخ» خوانده شد، از نظر اقتصادی مشکل‌آفرین ظاهر شد و با دموکراسی به سلطه‌جویان اجازۀ تحرّک بیشتری داد؟ پوزنر و ویل در این کتاب بهمان نشان می‌دهند که چگونه نبود اندیشه‌های اقتصادی نو به وضع کنونی انسان منجر شده است. به اعتقاد نویسندگان این کتاب، توان نظریه‌های اقتصادی چپ و راست تحلیل رفته و پاسخگوی نیازهای انسان امروز نیست. اندیشۀ چپ با سقوط شوروی ناتوانی خود در برآورده‌کردن نیازهای انسان را اثبات کرد و همچنین اندیشۀ راست حتی از پایبندی به ارزش‌های خود نیز ناتوان است. از همین‌رو نویسندگان کتاب، با الگوگیری از فعّالیت نوابغ اقتصادی پیش از خود و توجّه به ارزش‌های اصلی اندیشه‌های چپ و راست که امروزه نادیده گرفته می‌شوند، راهکار عملی خود مبنی‌بر ایجاد و توسعۀ «بازارهای رادیکال» را مطرح می‌کنند. راهکاری که با وضعیت انسان امروز که رو به سوی هوش مصنوعی دارد، انطباق داشته باشد؛ راهکاری که بازار را به ساحت‌های مختلف زندگی‌مان توسعه دهد. در هر فصل نویسندگان ابتدا با مطرح‌کردن روایتی خیالی از جهانی که در آن بازارهای رادیکال محقّق شده‌اند، تصویر ذهنی خود را به ما نشان می‌دهند. سپس ریشۀ مسئله بیان می‌شود تا اگر با مسئلۀ مطرح‌شده هیچ‌گونه آشنایی ندارید هم با ادبیات بحث کاملاً آشنا و آمادۀ ورود به دنیای بازارهای رادیکال شوید. این‌گونه مشکلات و چالش‌های جهان اطراف‌تان را بهتر خواهید شناخت. سپس راهکار عملی بدیع نویسندگان به تفصیل بیان می‌شود. این راهکارها چه رادیکال باشند و چه تجدیدنظرطلبانه، شایستۀ نقد، الهام‌گیری و الگوپذیری هستند. به گفتۀ خود نویسندگان، هدف کتاب این است که نشان دهد «خطوط آشنای مباحث سیاسی و اقتصادی، محصول ضعف ابتکار و پنداشت‌های کهنه‌اند. برای ساختن جهانی بهتر، باید فراتر از نزاع محکوم به شکست چپ و راست قدم بزنیم.» بازارهای رادیکال نه‌تنها به‌دنبال تغییر شکل اقتصاد و سیاست، بلکه به‌دنبال تغییر شکل زندگی‌تان هستند. پس با بازارهای رادیکال همراه شوید تا متوجّه شوید: چگونه مزایدۀ تمام دارایی‌ها، نابرابری را خواهد زدود؟ چگونه می‌توان دارایی‌های راکد را از چنگ صاحبان‌شان درآورد؟ رأی‌گیری‌های متداول امروزی چه مشکلاتی دارند؟ چگونه افرادی مانند ترامپ و هیتلر در نظام‌های رأی‌گیری دموکراتیک به قدرت رسیدند؟ چگونه رأی‌گیری کنیم که حقوق اقلّیت پایمال نشود و مجبور به انتخاب بین بد و بدتر نباشیم؟ چگونه می‌توان کارگران جهان را متّحد کرد؟ چرا باید از مهاجرت آزاد حمایت کرد؟ چگونه یک نظام مهاجرتی جدید به هردو کشور مبدا و مقصد سود می‌رساند؟ چگونه بازارها به‌جای آزادی، انحصار را به ارمغان آوردند؟ کدام سرمایه‌گذارها در سایه بزرگ‌ترین شرکت‌های جهان را کنترل می‌کنند؟ چگونه دست انحصارگرها را قطع کنیم؟ چرا تاکنون به تأثیر هوش مصنوعی بر مسائل کلان کمتر پرداخته شده؟ هوش مصنوعی چه تأثیری بر اقتصاد خواهد داشت؟ گوگل و فیسبوک چه شباهتی با فئودال‌ها دارند؟ چرا باید غول‌های فنّاوری به ما دستمزد بدهند؟