نویسنده : فریدالدین عطار نیشابوری

به تصحیح : رضا انزابی‌نژاد ،سعیدالله قره‌بگلو

«منطق‌الطير» يا مقامات‌الطيور منظومه‌اي‌ است از عطار نيشابوري که به زبان فارسي و در قالب مثنوي در بحر رمل مسدس مقصور (محذوف) سروده شده‌ است. کار سرودن اين مثنوي در قرن ششم هجري قمري (1177 ميلادي) پايان يافته‌ است. ابيات اين مثنوي را معمولا بين 4300 تا 4600 بيت دانسته‌اند، از مثنوي‌هاي تمثيلي عرفان اسلامي به شمار مي‌آيد. مراحل و منازل در راه پوييدن و جستن عرفان يعني شناختن رازهاي هستي در منطق‌الطير عطار هفت منزل است. او اين هفت منزل را هفت وادي يا هفت شهر عشق مي‌نامد. هفت وادي به ترتيب چنين است: طلب، عشق، معرفت، استغنا، توحيد، حيرت، و فقر که سرانجام به فنا مي‌انجامد. در داستان منطق‌الطير، گروهي از مرغان براي جستن و يافتن پادشاهشان سيمرغ، سفري را آغاز مي‌کنند. در هر مرحله، گروهي از مرغان از راه باز مي‌مانند و به بهانه‌هايي پا پس مي‌کشند، تا اين‌که پس از عبور از هفت مرحله، از گروه انبوهي از پرندگان تنها «سي مرغ» باقي مي‌مانند و با نگريستن در آينه حق درمي‌يابند که سيمرغ در وجود خود آن‌هاست. در نهايت با اين خودشناسي مرغان جذب جذبه‌ي خداوند مي‌شوند و حقيقت را در وجود خويش مي‌يابند.