نویسنده : آرتور کریستین‌سن

   ترجمه : رشید یاسمی

تاریخ ایران ساسانى تا حمله عرب و وضع دولت و ملت در زمان ساسانیان، نوشته کریستین سن، ترجمه رشید یاسمى این کتاب به انگلیسى نوشته شده و به وضع دولت و دربار ساسانى و احوال مردمان آن روزگار پرداخته است. نویسنده سى سال پیش از پرداختن به این کتاب، شاهنشاهى ساسانیان را نوشت، اما پس از آن، بر پایه کشف‏هاى تازه‏اى از آن عصر مانند کتیبه‏ هاى شاه‏پور نخست در کعبه زردشت، «مواد تازه و سودمندى» در باره تاریخ تمدن ساسانى و صنعت و دیانت آن عصر به دست آورد و از این رو، به جاى چاپ دوباره‏اش و افزودن اطلاعات نوپدید در آن، به ساماندهى ایران در زمان ساسانیان بر پایه دوره‏هاى تاریخى همت گماشت که آن را «واسطه العقد» دیگر نوشته‏هاى او و سبکش را «سهل و ممتنع» مى‏توان دانست؛ زیرا به رغم ژرفکاوى سندهاى کهن و آثار گوناگون تاریخى، شیوایى و رسایى سخن را نیز در روایت آنها فرو نگذارده و در پانوشت کتاب، یادداشت‏هاى سودمندى به پژوهش‏گران عرضه کرده است. در حقیقت کتاب،از کتب مرجع برای پژوهشگران تاریخ و فرهنگ ایران محسوب میشود. ساختار چارچوب اصلى کتاب، تاریخ سیاسى روزگار ساسانیان است و ویژگى‏هاى مادى و معنوى مردم، اوضاع اجتماعى، چگونگى صنعت و اندیشه‏هاى دینى - فلسفى آن دوران، در این چارچوب عرضه شده است. گزارشى در باره پیشینه تمدن ایران پیش از ساسانیان بر پایه منابع یونانى، ارمنى، سریانى و چینى و شمار و ویژگى‏هاى منابع تاریخ سیاسى و مدنى ساسانیان با عنوان مقدمه در دو بخش گنجیده و ویژگى‏هاى سازمان ادارى شاهنشاهى و اطلاعات موجود در باره تمدن و جامعه ساسانى نیز در دَه فصل جداگانه همراه با موضوع‏هاى خُرد و مشخص شده با ستاره (*)، به شکل توصیفى با یادآورى منابع آنها در پانوشت آمده‏ اند. نویسنده، شرح درازدامنى در باره هر یک از موضوع‏ها عرضه مى‏کند، اما از رویدادهاى نظامى و جنگى آن دوران به تندى مى‏ گذرد. البته داستان «جنگ شاه‏پور با رومیان» کوتاه و چکیده نیست؛ زیرا وى در این باره از روایتى عینى و بى‏مانند فردى حاضر در آن ماجرا بهره برده است.